تجلی کیفیت در فضای معماری، بازتاب جهان بینی انسان در معماری بومی وسنتی ایران

آنچه در بحث های معماری امروز بیش از هر چیز مورد توجه قرار گرفته است، هدفی است که معمار و اثر معماری به منظور درک و ارتقاء کیفیت زندگی انسان دن بال می کند. شناخت وجوه زندگی انسان نه تنها در ابعاد جسمانی و مادی آن بلکه در تمامی ابعاد آن، برای تحقق یک مکان آن گونه که زندگی بتواند در آن جریان یابد، امری ضروری به نظر می رسد. حال آنکه مقصود معماری فراتر از این، می تواند پدید آوردن مکانی باشد که زندگی را به بهترین وجه در خود متجلی سازد و احساس درونی مخاط بانش را به حقیقتی که نه در شکل و ظاهر آن بلکه در «حیات جاری » و« روح زندگی » نهفته است، نزدیک نماید. مانند آنچه بسیاری از ما در یک فضا بصورت احساسی مشترک تجر به کرده ایم؛ احساسی از خلوص، زنده بودن، صمیمی بودن، غنا و سرشار بودن؛ نمونه این مکانها را میتوان به وضوح در معماری بومی و سنتی کشورمان یافت جایی که فضا در آن از چنان کیفیتی برخوردار می شود که گویی با سرشت و طبیعت انسان هماهنگ گشته است و به همین علت است که از مرز زمان فراتر رفته و فارغ از فرهنگ و زمان خاص خود قابل درک می باشد. بررسی ویژگی های معماری بومی و سنتی با هدف دست یافتن به کیفیات ارزشمند در این معماری بیش از هر چیز این اصل مهم را آشکار می سازد که ویژگیهای منحصر به فرد در این معماری متأثر از نوع نگاه سازندگان آن به جهان هستی و پدیده های طبیعی است. پژوهش حاضر با تأکید بر اهمیت شناخت معماری بومی و سنتی، کیفیات واجد ارزش در فضای معماری را در نوع نگاه انسان به جهان هستی جست و جو می کند. در این راستا با ارائه تعاریفی از معماری بومی و سنتی ابتدا به عوامل مؤثر در ایجاد کیفیات ارزشمند در فضای معماری و تبیین مفاهیمی که در ارت باط با این کیفیات مطرح میگردد، اشاره خواهد شد. سپس با بررسی و تحلیل ویژگیهای معماری بومی و سنتی، نحوه ارت باط انسان با جهان پیرامون خود (جهان بینی) در جوامع سنتی و در نهایت چگونگی بازتاب این نگاه در معماری و تحقق کیفیات یاد شده بیان خواهد شد. پژوهش در این راستا به روش کیفی و با مطالعه اسنادی و کتابخانهای و براساس توصیف، تحلیل و تفسیر نظریات موجود صورت گرفته است

Keywords:

معماری بومی , کیفیت , فضای معماری , جهان بینی , انسان