زیبایی شناختی معماری در رویکرد معماری جمعی

چگونگی نگرش ما به زیبایی به گونه ای سر راست و روشن در آفرینش اثر هنری و معماری تاثیرگذار است. هنر، آفرینش زیبایی است و شاید بتوان گفت ارجمندترین شان اثر معماری، وجه هنری آن است. از این رو باید پذیرفت نیاز به روشن کردن مصادیق زیبایی برای ارزیابی دیدگاه ها و نیز بررسی و تحلیل اثر معماری امری آشکار است. زیبایی در ادوار مختلف معماری تعاریف و مصادیق خاصی متناسب با نیاز و فرهنگ روز داشته و دارد. مطالعه تاریخ معماری اینگونه می نمایاند که طراح و معمار به عنوان تصمیم گیرنده نهایی، آن چه را که خود می پسندند و بر اساس سلایق و برداشتهای خود، زیبایی و مطلوبیت را تعریف و تایید می کنند و به مردم به عنوان شیء یا ساختمان زیبا تحمیل می کنند. نکته ای که شاید تا به امروز کمتر کسی به آن توجه کرده باشد، توجه به دیدگاه کاربر (ان) در باره زیبایی و شناخت دید زیبایی شناسانه او (آنها) به عنوان بهره بردار (ان) و استفاده کننده(گان) نهایی ساختمان می باشد. چه بسا ساختمان هایی که از دید معماران به عنوان پروژه ای موفق و زیبا تلقی شده اما در گذار زمان و استفاده و دید کاربران، نه تنها زیبا نیستند که شاید نا زیبا و حتی بد جلوه کند. بعد از جنگ دوم جهانی و جبهه گیریهای اجتماعی در خصوص لزوم دخالت مردم در تصمصم گیریهایی که برای آنها گرفته می شود این امر (دخالت کاربران در طراحی معماری) به معماری نیز راه پیدا کرد و معماری مشارکتی شکل گرفت. معماری جمعی به عنوان رویکردی در معماری مشارکتی، سعی در دخالت موثر کاربر در طراحی از طریق شناخت نیازها، خواست ها، عقاید و سلایق کاربران دارد. بنابراین برای اولین بار می توان با این رویکرد به تعریف زیبایی و مصادیق زیبایی در معماری از نگاه و نیز به عدم تحمیل تعریف و توصیف زیبایی و نگاه زیبایی شناختانه خود به عنوان یک معمار به کاربران و استفاده کنندگان پرداخت. در این مقاله ضمن بیان تعریف زیبایی، به بررسی مصادیق آن (زیبایی) در ادوار قبل از مدرن، دوره مدرن و دوره بعد از مدرن پرداخته و در خاتمه به معرفی رویکرد معماری جمعی به عنوان نگاه و دیدگاهی نو در معماری و در زیبایی شناختی معماری پرداخته میشود.

Keywords:

زیبایی شناسی , معماری , طراح , مردم (کاربر) , معماری جمعی