بازتاب هنر ایران باستان در تزئینات وابسته به معماری بنای نارنجستان قوام الملک در شیراز

با آغاز سلسله قاجار و گرایش روشنفکران قاجاری به دوران پیش از اسلام به عنوان عصر زرین فرهنگ ایران آرایه کاران این دوره نیز به پیروی از سفارش دهندگان و بانیان اصلی آثار معماری تمایل آشکاری به بهره گیری ازمضامین و عناصر هنر ایران باستان در تزئینات وابسته به معماری بناهای این دوره داشته اند. در این مقاله با انجام مقایسه ای تطبیقی میان تزئینات وابسته به معماری یکی از بناهای دوره قاجاریه با عنوان نارنجستان قوام د رشیراز و عناصر تزئینی ایران باستان به شناسایی و معرفی ان بخش از تزئینات وابسته به معماری این بنا که تحت تاثیر هنر ایران باستان طراحی و اجرا گردیده توجه شده است. عمده تزیئنات این بنا که تحت تاثیر هنر ایران باستان شکل گرفته است شامل بازسازی نقش مایه ها ومضمون های رایج در دوران هخامنشیان و ساسانیان است. نگاهی گذرا به تاریخ سلسله قاجار و نقوش فوق الذکر روشن کننده این مطلب است که در این دوره به تناسب نوع فرهنگ موجود حکام و طبقه اعیان با بهره گیری از حداکثر امکانات. قدرت نمایی و حاکمیت تویم با هیبت و شوکت افزون بر دوره قبل را به نمایش می گذارند. به این جهت از یک سو برتری طلبی و از سوی دیگر اعمال سلیقه آنان با توجه به امکانات موجود(نظیر استادکاران ماهر در هر دوره) بناهایی با ویژگی های خاص این دوره را برپا کرده است که حاصل آن چیزی جز تکرار نقوش نسل های گذشته وهمین طور ایجاد نقوش بی محتوای ناشی از سفارش ها تحمیلی به هنرمند نیست لذا میتوان با صراحت گفت هنر در این دوره هویت خود را گم کرده و این ویژگی تمام دوره هایی خواهد بود که هنرمندان با ذوق ان در حد و حصار کاخ های مجلل محصور بمانند. بی تردیدمطالعه و شناخت ویژگی های هنر دوره های مختلف تاریخی ایران مسیری خواهد بود در جهت جلوگیری ازازم ون و خطای مجدد و احیای هویت اصیل وناب هنر ایران زمین.

Keywords:

تزئینات معماری , ایران باستان , قاجار , نقش برجسته , نارنجستان