پیشنهاد فرمول مناسب جهت برآورد «نسبت تحویل رسوب» حوزه آبخیز سجاسرود – استان زنجان

ضریب رسوبزایی یا نسبت تحویل رسوب که نسبت رسوب به فرسایش میباشد، یکی از عوامل مهم در مطالعات فرسایش خاک بشمار میرود . پیش بینی وبرآورد صحیح این ضریب که به خصوصیات فیزیکی حوزه ،اقلیم ،پوشش گیاهی، کاربری اراضی وشرایط خاک منطقه بستگی دارد،در تدوین استراتژی مدیریت حوزه های آبخیز ومطالعات رسوبگذاری مخازن سدها نقش انکار ناپذیری ایفا میکند . بررسیهای صورت گرفته شده حاکی ازآنست که مطالعات انجام شده در این خصوص ،برپایه تعداد محدودی از خصوصیات فیزیکی حوزه های آبخیز استوار بوده وروشهای پیشنهادی برای مناطق با شرایط خاص آن منطقه ارائه شده است . برای جبران این مهم ،این بررسی به منظور ارائه فرمول مناسب برای ضریب رسوبدهی در تمامی زیر حوزه های سجاسرود ( استان زنجان ) صورت گرفت . در این بررسی همبستگی ضریب رسوبزایی با دوازده عامل فیزیکی حوزه شامل ( مساحت، محیط، بزرگترین طول حوزه، قطر دایره همسطح، ضریب گراولیوس،طول مستطیل معادل،عرض مستطیل معادل،زمان تمرکز،شیب حوزه، ارتفاع متوسط حوزه ،اختلاف ارتفاع وتراکم زهکشی ) به عنوان متغیرهای مستقل و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد آزمون قرار گرفت . سپس بااستناد به نتایج این آزمون،رگرسیون خطی چند متغیره بین خصوصیات فیزیکی و ضرایب رسوبدهی با استفاده از روش گام به گام برقرار شد . ( تفاوت قابل ملاحظه ای بین دو روش دیده نشده ) نتایج بدست آمده نشان میدهد که با استفاده از عوامل ( قطر دایره همسطح، مساحت، تراکم زهکشی، ضریب گراولیوس و محیط ) با اطمینان %99 میتوان ضریب رسوبزایی را برآورد نمود . در نتیجه مدل رگرسیون خطی پنج متغیره با متغیرهای موثر در ضریب رسوبزایی برای حوزه های سجاسرود پیشنهاد گردید .