عوامل موثر بر بافت و هویت شهرهای اسلامی با رویکرد ویژه به تاثیر عوامل انسانی و فرهنگی

شهرها مهمترین نشانه های تمدن هر ملت به شمار می آیند، نشانه هایی که قدمت و صلابت ایشان، نمادی از اصالت و استواری صاحبان و ساکنان اصلی آنهاست. شهرها و فضاهای شهری، نمادی از اندیشه ها، آداب و رسوم، روابط و تعاملات مردم در طول سالیان متمادی است. از اینروست که هرچه بر قدمت شهرها و زیستگاه های انسانی افزوده می شود، ارزشمندتر می گردد و مردم قدمت یک مکان و یا عرصه شهری را نمادی از هویت خویش می دانند. با اندک توجه به میراث فرهنگی بشر در سراسر جهان می توان دریافت که اقوام بزرگ و پرآوازه تاریخ، شهرها و آثاری بزرگ از خویش به یادگار گذاشته اند. (حناچی و همکاران، 1386، الف) در پیدایش و گسترش شهرها عوامل مختلفی تاثیر گذار هستند. یکی از این عوامل مذهب است. شهر اسلامی بازتاب اندیشه های دین مبین اسلام می باشد. در طول تاریخ شهرهای بسیاری با ایدئولوژی ایجاد و گسترش یافته اند. اما با پیشرفت تکنولوژی و ورود اندیشه های شهرسازی غرب به شهرهای اسلامی، بسیاری از سنت های اسلامی در شهرسازی مورد غفلت واقع شده و شهرها رنگ و بوی غربی به خود گرفته اند. امروزه هویت شهری، هم چون حلقه ای گم شده است و شهرها نه بر پایه هویت اصیل خود، بلکه بر پایه تقلیدهای بدون اندیشه از مظاهر غربی و الگوهای مدرن بدون توجه به الگوهای بومی در حال شکل گیری و گسترش اند. در واقع دوران مدرنیزاسیون را می توان به عنوان سرآغاز گسست و کمرنگ شدن توجه به ابعاد هویتی شهرها و زندگی اجتماعی شهری در نظر گرفت. شیفتگی به مظاهر غیر بومی و به فراموشی سپردن مظاهر اصیل بومی انجامیده است. لذا در این مقاله سعی شده، عوامل موثر بر بافت و هویت شهرهای اسلامی با رویکرد ویژه به تاثیر عوامل انسانی و فرهنگی مورد بررسی قرار گیرد.

Keywords:

بافت , هویت , شهرهای اسلامی , فرهنگ , ایران , جامعه