تجلی مفاهیم قرآنی، ذکر و عرفان اسلامی در ساخت و تزیین کاسه های دعایی عصر صفوی

دوره صفوی یکی از دوره های درخشان تمدن ایرانی اسلامی است. آثار این دوره که متأثر ازمذهب شیعه است، به عالی ترین صورت، نشان دهنده آمیختگی مذهب و هنر است. یکی از آثاربرجسته این دوران، کاسه های دعایی است که با خط نگاره هایی شامل آیات قرآن، احادیث، نامرسول اکرم (ص) و امام علی (ع) و امامان معصوم تزیین شده اند. قرآن با توجه به ویژگی هاینمادینش، قابلیت ویژه ای برای شکل دادن به آثار هنری دارد که در این پژوهش این قابلیت ها درکاسه های دعایی عصر صفوی بررسی می شود.روش این تحقیق تحلیلی و توصیفی است؛که به بررسی نقوش حکاکی شده بر روی ظروفدوره صفوی از لحاظ زیبایی شناسی و تحلیل محتوای طرح ها و نقوش روی مصنوعات به طورخاص کاسه های به جای مانده از این دوره می پردازد و آن را از منظر تجلی آیات قرآنی، عرفاناسلامی و مفهوم ذکر بررسی می کند. در این کاسه ها نه تنها از آیات و احادیث و اسما متبرکهبرای شفابخشی استفاده شده است، بلکه هنرمند از آ نها به عنوان عناصر تزیینی نیز بهره گرفتهاست، تکرار این کلمات نشان دهنده مفهوم ذکر و کثرت در وحدت است. نوشیدن آب از آ نهانیز در ادامه اعتقاد به شفابخشی آب حیات در باورهای مردم ایران باستان است.

Keywords:

خط نگاره , ذکر , مضامین قرآنی , عرفان اسلامی , کاسه های دعایی صفوی