بررسی تطبیقی نحوه استفاده از آرایه ها در معماری مساجد در شیوه آذری و اصفهانی نمونه موردی (مسجد جامع ورامین و مسجد شیخ لطف الله اصفهان)

در معماری شیوه آذری بخاطر نگرش دولت های حاکم ، ساختمان های دینی از قبیل مساجد، زیارتگاه ها و مقابر بر ساختمان های غیر دینی رجحان داده شد و نقوش گیاهی و هندسی و کتیبه نگاری فراگیرتر شد . در شیوه اصفهانی ، معماری به سمت ساده گرایی در ته رنگ بناها خلاصه شده و کمتر طراحی آزاد دیده می شود مگر در بخش هایی که ناچار به تغییر محور بوده اند (مسجد جامع اصفهان) نقش های برخوردار از فروتنی و دارای بار معنوی و نمادین با شالوده کالبد بناها ترکیب شدند تا آن اندازه که برای فهم شالوده معمارانه فضا باید از تزیینات عبور کرد . بر کسی پوشیده نیست که آرایه های معماری نظیر گچ بری ، کاشی کاری ، آجرکاری و ... در معماری ایرانی خصوصا در مساجد جایگاه ویژه ای دارند . از زمان پیدایش اسلام در ایران شاهد دگرگونی گسترده در شکل ، محتوا ، شیوه و محل اجرای آن ها بوده ایم. برای یافتن و جستجوی هرچه بهتر این تحولات و تغییرات در آرایه ها ، دو مسجد از دوره های آذری و اصفهانی انتخاب شده اند. مسجد جامع ورامین از یادگارهای برجامانده پس از حمله مغولان و از اولین بناهایی است که کاربرد رنگ در آجرکاری های نفیس آن اتفاق افتاد و مسجد شیخ لطف الله اصفهان نیز به عنوان یکی از شاهکارهای معماری شیوه اصفهان با تزیینات فوق العاده برگزیده و برسی شده است. این پژوهش به روش تاریخی – تحلیلی با بررسی اسناد کتابخانه ای و مطالعه میدانی به گردآوری داده ها پرداخته شده است و پس از تحلیل و جمع بندی ، به نتیجه گیری رسیده است .

Keywords:

شیوه آذری , شیوه اصفهانی , آرایه ها , مسجد جامع ورامین , مسجد شیخ لطف الله اصفهان