ارزیابی و واسنجی روش های تجربی مبتنی بر دما و تابش خورشیدی درمحاسبه ی تبخیر و تعرق مرجع(مطالعه موردی: منطقه ی دلیجان در استان مرکزی)

تبخیر و تعرق از مهم تزین اجزای چرخه ی هیدرولوژیکی است و از آنجا که در تعیین نیاز آبی گیاه مهمترین عامل است، برآورد دقیق آن نقش به سزایی در کاهش تلفات ، افزایش راندمان آبیاری و به طور کلی مدیریت مصرف آب در مزرعه دارد. علاوه بر این ، وضعیت آب در ایران و بیشتر کشورها و مناطق جهان، نیاز به تعیین دقیق این دو پارامتر را دو چندان می کند. روش های تجربی در محاسبه ی تبخیر و تعرق نسبت به روش مستقیم (لایسیمتر) به دلیل هزینه ی کمتر کاربرد بیشتری دارند. ولی این روش ها باید در هر منطقه محاسبه و واسنجی بشه هدف از انجام این تحقیق ارزیابی و واسنجی چند روش تجربی مبتنی بر دما و تابش خورشیدی در منطقه ی دلیجان در استان مرکزی و انتخاب بهترین روش در این منطقه می باشد. روش های تجربی محاسبه شده در این تحقیق شامل هارگریوز ، پریستلی تیلور، ماکینگ ، بلانی کریدل و جنسن هیز می باشند. برای ارزیابی این روش ها از روش پنمن مونتیث فائو که به عقیده ی بسیاری از کارشناسان و محققان در صورت عدم وجود داده های لایسیمتری روش استاندارد تخمین تبخیر و تعرق می باشد، استفاده گردید . شاخص های RMSE و MAEو SSE محاسبه و رتبه دهی شد. بین روش تجربی و روش استاندارد فائو یک معادله ی رگرسیونی برازش داده شد. شیب این خط به عنوان ضریب واسنجی در نظر گرفته شد. نتایج حاصل نشان داد که قبل از واسنجی مدل جنس هیز و بلانی کریدل به ترتیب عملکرد بهتری نسبت به بقیه روش ها دارند .مدل ماکینگ ضعیف ترین عملکرد را در بین مدل های مورد استفاده در این منطقه دارد. همچنین بعد از واسنجی عملکرد مدل هارگریز به مراتب نسبت به روش های دیگر بهبود یافت.

Keywords:

تبخیر و تعرق مرجع , پنمن مونتیث فائو , ضریب واسنجی , روش های تجربی