مطالعه تطبیقی رابطه نگاره های قلمدان ها با جایگاه و هویت اجتماعی افراد در دوره های صفویه و قاجاریه

قلمدانسازان و قلمدان نگاران دوره صفویه و به خصوص دوره قاجار، قلمدان های نفیسی را خلق کرده و به شیوهی خاص خود رقم زده اند. حمایتسلاطین در رواج و گسترش آنها موثر بوده و سبب خلق آثار ارزشمندی گردید که در نوع خود بی نظیرند. قلمدان نگاری اگر چه در دوران صفویهدر کنار هنرهای کتاب آرائی رشد قابل توجهی کرد، در دوره قاجار با افول هنرهای کتاب آرایی، رونقگرفت و به اوج رسید. قلمدان های تزیینی وممتاز مورد توجه شاهان و افراد درجه اول و نوع ساده تر، خاص مستوفیان درجه دوم ،لشکریان و دختران بود. با توجه به جایگاه و هویت اجتماعیقلمدان نگار و یا شخص سفارش دهنده قلمدان، نگاره های مختلفی روی قلمدان ها شکل گرفته است.در این پژوهش -که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گردید- تلاش می گردد که در قالب مطالعه تطبیقی، رابطه میان نگاره های قلمدان هادر دوره صفویه و قاجاریه، با هویت شغلی و اجتماعی افراد بررسی گردد. بدین منظور تعداد بیست نمونه قلمدان های موجود از این دو دوره انتخابشده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.پرسشی که در این پژوهش بدان پرداخته می شود، این است که: چه رابطه ای میان نگاره های روی قلمدان با هویت سازندگان و صاحبان آن وجوددارد؟ این پرسش با این فرضیه پاسخ داده می شود که: با توجه به علاقه اقشار مختلف جامعه به قلمدان ها، موقعیت اجتماعی و شغل افراد روینوع نگاره های قلمدان تاثیرگذار بوده است.

Keywords:

قلمدان , نگاره ها , صفویه , قاجاریه , جایگاه شغلی , هویت اجتماعی