بررسی نقش معماری در ارتقای هنر اسلامی با تاکید بر مساجد ایرانی نمونه موردی: مسجد شیخ لطف الله اصفهان

هنر اسلامی هنری حکمی است. تنها دانشی که می تواند هنر اسلامی را درک کند و آن را بیان نماید، حکمت است. هنر اسلامی دارای طیف گسترده ای می باشد و معماری نیز یکی از زیر مجموعه های هنرهای اسلامی است که مانند سایر هنرهای اسلامی خصوصیات هویتی اسلام را درخود جای داده است. مسجد قلب تپنده شهرهای اسلامی است و از جمله مهمترین بناهای معماری اسلامی به حساب می آید. از این رو بررسینقش معماری و به ویژه معماری مساجد در ارتقای هنر اسلامی حائز اهمیت است زیرا که مسجد را از آن حیث، جایگاه تجلی هنر و معماری اسلامی قلمداد کردند که هنرهای گوناگون، بر روی هم فضا و مکان خاصی را پدید می آورند، فضا و مکانی که برای ایجاد رابطه میان خدا و خلق او مناسب باشد و در عین شکوه و جلال ، آراستگی و تزیین آن، ذهن انسان را به جای توجه به خداوند سبحان به خود مشغول نسازد. در این مقالهبرای کشف این حکمت ابتدا ارتباط میان معماری و هنر اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. سپس مسجد شیخ لطف الله به عنوان یکی از عالیترین نمونه های معماری اسلامی معرفی گردیده است و عناصر و اجزای تاثیر گذار این مسجد نظیر شامل اشکال هندسی و تزیینات و آرایه ها، گنبد و ... شناسایی گردید و نقش آن ها در ارتقای هنر اسلامی مورد تحقیق قرار گرفت. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی می باشد. جمع آوری اطلاعات در این پژوهش به صورت کتابخانه ای و تحلیل محتوای نمونه مشابه صورت گرفته است. مطالعات انجام شده در این زمینهنشان می دهد که کارآمد ترین ابزار در بازخوانی مبانی معنوی و معرفتی معماری اسلامی است. معماری ایرانی حاصل نگاه معنوی نیاکان نیک اندیش ماست، از این رو هر آینه این آثار مورد بررسی دوباره قرار گیرد، می تواند راهگشای کشف مفاهیم مستور در کالبد آن شود . مفاهیمی که از آموزه های معنوی ایرانی و اسلامی برآمده و در قالب مادی گسترده شده اند. انسان با تامل در آثار معماری ایران به خصوص مساجد به عظمت حکمت جاری در این آثار پی برده و چگونگی شکل گیری کالبد بنا مفهوم پیدا می کند.

Keywords:

حکمت , هنر اسلامی , معماری , مساجد ایرانی , مسجد شیخ لطف الله