مقایسه سفال منقوش مثلثی محوطه های هخامنشی در شمال غرب ایران با ترکیه

مهمترین سفالهای رایج دردوره هخامنشی درمحدوده شمال غرب ایران ،سفالهای منقوش است که به سفالهای منقوش مثلثی معروف هستند. این سفالها برای اولین بارتوسط دایسون ازحسنلو بدست آمده و تاریخ آنها تاحدودی مشخص بوده و اکثر محققان تاریخ آنهارابه دوره هخامنشی منسوب می دانند. تعریفی که برای این گونه سفالی ارائه شده تلفیق تکرارپذیر خصوصیات متمایز از قبیل رنگ ،شاموت ،تکنیکهای شکل دهی وپرداخت نهایی فرم های سفالی شاخص و تکنیکهای تزئینی است. این سفال ها چرخ ساز ،سخت باپخت خوب وحاوی شاموت شن ریزیا ماسه می باشد. رنگ اصلی هسته سفالها نخودی و قهوه ای است و سطح خارجی آنها اغلب دارای پوشش گلی به رنگ کرم می باشد . ازاساسی ترین شاخصه های آنها بکارگیری نقوش هندسی به شکل مثلث ،مثلث های توپر وتوخالی هاشورخورده و متقاطع ،نقوش الماسی ،دالبری و هلالی ،اشکال پرندگان ، دایره ای و نقوش منحصر بفرد به شکل درخت کاج است . رنگ نقوش شامل طیف رنگی قهوه ای، قهوه ای تیره، ارغوانی، قهوه ای مایل به قرمز، قهوه ای روشن و قرمز می باشد. تزئین بکار رفته در این سفالها نقاشی است، که نقوش برروی لبه ظروف ، داخل لبه ، بدنه ظروف وبه مقدار کم برروی شانه ظرف می باشد . فرم رایج ظروف منقوش کاسه یاکوزه است که بیشتر درغالب کاسه بافرم گل لاله ای است . از لحاظ فرم و شکل بانمونه هایی ازکاسه های دوره اورارتویی ، ماننا و ماد دارای تشاب هاتی هستند که با نمونه هایمشابه در سفالهای یافت شده از ترکیه مورد مقایسه قرار گرفتند که نشانگر این مسئله بود که سفال های این دوره در دو منطقه مذکور دارای تشابه شکلی و تزئینی بوده وتفکیک آنها ازیکدیگر بخصوص در محوطه بهمن دژ مشکل است.داده های سفالی این دو منطقه همگون است که این همانندی درشکل سفالها و تزئینات بکارگرفته شده دیده می شود.

Keywords:

سفال , منقوش مثلثی , شمال غرب ایران , ترکیه