تبیین و بررسی مبانی معرفتی دیرینه شناسی میشل فوکو

میشل فوکو، از اندیشمندان بسیار تأثیرگذار معاصر در جهان بود. او نقدهایی جدی به اندیشمندان پیش از خود مطرح کرد و از بسیاری از آنها نیز تأثیر پذیرفت. این مقاله در پی بررسی مبانی معرفتی دیرینهشناسی او با کنکاش در کلیدواژه های اصلی و مرتبط اندیشهٔ او با این موضوع است. برای دستیابی به این هدف، پس از ارائهٔ نمایی کلی از فوکوی ساختار گرا و بررسی مفاهیمی همچون دیرینهشناسی، اپیستمه و گفتمان به این پرسشها پاسخ داده می شود: تعریف فوکو از حقیقت چه بود؟ برای دستیابی به حقیقت چه راهی را برگزید؟ آیا فوکو نسبی گرا بود؟ فوکو در چه ساحتی نسبی گرا بود و مبنای نسبی گرایی او چه بود؟ در پاسخ به این پرسشها میتوان گفت دیرینه شناسی فوکو، در باب صدق، انسجام گراست. نظریهٔ انسجام، تعریف حقیقت را منوط به انسجام گزاره و دانش مدنظر با مجموعه ای از گزاره ها میداند. فوکو، معتقد است باید حقیقت های گوناگون و مدفون شده در تاریخ را با روشی دیرینه شناسانه شناسایی کرد. فوکو، از انواع نسبی گرایی، نسبی گرایی هستی شناسانه و شناخت شناسانه را برگزید. او در دیرینه شناسی با کلیدواژه هایی چون اپیستمه و گفتمان قدم در نسبی گرایی معرفت شناختی بی پایانی نهاد که در این نوشته به تفصیل نقدهایی که به آن واردشده است ذکر خواهد شد.

Keywords:

میشل فوکو , دیرینه شناسی , مبانی معرفتی , نسبی گرایی و نظریه انسجام