تجزیه علیت برای عملکرد دانه و تعداد غلاف در بوته ژنوتیپ‌های عدس به صورت کشت پاییزه-زمستانه در شرایط دیم

تجزیه علیت صفات مختلف و اجزاء عملکرد با عملکرد دانه و تعداد غلاف در بوته هر چند موضوع بسیار مهم در برنامه‌های انتخاب و اصلاح ژنوتیپ‌ها می‌باشد ، ولی در شرایط دیم به اندازه‌ کافی مورد بررسی قرار نگرفته است. به همین جهت در سال زراعی 80-1379 برای تعیین همبستگی صفات و اجزاء عملکرد در ژنوتیپ‌های عدس دیم و تعیین سهم آن دسته ازصفات که بیشترین تاثیر را بر عملکرد دانه دارند و همچنین بررسی اثرات مستقیم و غیر مستقیم بین عملکرد دانه با اجزاء آن در عدس ، آزمایشی با استفاده از 6 ژنوتیپ عدس دیم پیشرفته از ایکاردا همراه با رقم اصلاح شده گچساران و همچنین با توده محلی لرستان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در خرم‌آباد لرستان اجراء گردید. در این بررسی ضرایب همبستگی ساده صفات با همدیگر تعیین شد ، عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک ، وزن صد دانه ، تعداد شاخه‌های فرعی اولیه ، ارتفاع ساقه اصلی همبستگی مثبت و معنی‌دار و با تعداد روز تا گلدهی همبستگی منفی داشت. در بین صفات یاد شده عملکرد بیولوژیک بیشترین میزان همبستگی با عملکرد دانه را داشت ( **544/0r=). در بین اجزاء عملکرد دانه ، وزن صد دانه بالاترین میزان همبستگی را با عملکرد دانه از خود نشان داد ( **23/0r=). برای تعیین سهم آن دسته از صفات که بیشترین تاثیر را بر عملکرد دارند از تجزیه رگرسیون گام به گام برای یافتن اجزای موثر بر عملکرد دانه و تعداد غلاف در بوته استفاده گردید. تجزیه علیت عملکرد دانه و اجزای آن نشان داد که مهمترین اجزاء عملکرد دانه در درجه اول ، تعداد دانه در غلاف و پس از آن وزن صد دانه می‌باشند. نتایج این بررسی حاکی از آن است که خصوصیاتی مانند عملکرد بیولوژیک ، تعداد غلاف در بوته ، وزن صد دانه ، تعداد شاخه‌های فرعی اولیه ، ارتفاع ساقه اصلی را می‌توان به عنوان شاخصهایی برای انتخاب در جهت بهبود عملکرد دانه در عدس معرفی نمود .

Keywords:

تجزیه علیت , عملکرد دانه , اجزاء عملکرد دانه , رگرسیون گام به گام