خاستگاه اندیشه کیفیت زندگی در شهر سازی و سیر تحول آن در نیم قرن اخیر

کیفیت زندگی مفهوم جدیدی نیست. این مفهوم سابقه در فلسفه یونان دارد و فیلسوفانی چون ارسطو، اپیکور، دکارت، هابرماس، جانراولز و فلاسفه دیگر بیاناتی در ارتباط با سعادت و کیفیت زندگی انسان داشتهاند. اندیشه کیفیت زندگی به عنوان یکی از موضوعات پژوهشی قابل تامل در تخصصهای علمی را می توان نزد متخصصان علوم محیطی، اجتماعی، اقتصادی و روانشناسی از دهه 1930 و در حوزه مطالعات شهری از دهه 1960 کاوش کرد.هدف این مقاله بررسی زمینهها تاریخی و عوامل موثر بر ظهور اندیشه کیفیت زندگی و تبیین مراحل تحول و تکامل این آن در نیم قرن اخیر در حوزه مطالعات شهری میباشد. لذا رویکرد این مقاله به مفهوم کیفیت زندگی شهری، یک رویکرد تاریخی در جهت دستیابی به اهداف فوق است.اندیشه کیفیت زندگی شهری در پی انتقادات مطرح به برنامهریزی عقلایی از دهه 1960 در آمریکا مطرح گردید، اگرچه ریشههای اولیه آن را میتوان در همان نیمه اول قرن بیستم در مکتب جامعه شناسی شیکاگو جستجو کرد. از دهه 1970 شاهد گسترش تلاشها در غرب، کشورهای آسیایی و دیگر کشورها در زمینه تبیین، سنجش و بکارگیری این مقوله در شهرسازی هستیم. در قرن حاضر نیز پژوهش های مرتبط با این موضوع را در ارتباط با ابعاد مختلف مطالعات شهری همچون امنیت، محیط ساخته شده، محله، مسکن، شهر جدید، سکونتگاههای غیررسمی، فضای شهری و دسترسی به خدمات و . . . به صورت موضوعی و موضعی میتوان ملاحظه نمود.

Keywords:

کیفیت زندگی , برنامهریزی شهری , پژوهش تاریخی , برنامهریزی عقلایی , مکتب شیکاگو