گزارش مسمومیت با برگ چغندر در گوسفند

چغندر گیاهی با برگهای پهن چین دار و سبز تیره است که برگها مستقیماٌ از ریشه منشأ می گیرند . این گیاه در مناطق مختلف استان فارس کشت می شود و در برخی مناطق بخشهای مختلف گیاه برای تغذیه دامها استفاده می شود . بخشهای مختلف گیاه حاوی سموم مختلفی است . بخصوص در گیاهان سریع الرشد اگزالات محلول فراوانی در برگها وجود دارد . پس از خوردن برگهای گیاه اگزالات در کمتر از 2 ساعت از دستگاه گوارش جذب شده و وارد گردش خون می گردد و با کلسیم خون ترکیب شده و باعث تخلیه 20 درصدی کلسیم یونیزه خون می گردد . در ماه مرداد سال 1386 ، 12 رأس گوسفند زنده و سه رأس گوسفند تلف شده از گله ای با تعداد 300 رأس به درمانگاه دانشکده دامپزشکی دانشگاه شیراز ارجاع داده شد . در گوسفندان زنده علایمی چون خمودگی، ضعف، زمین گیری و نفخ مشهود بود . از تاریخچه دامها مشخص شد که دامها از صبح همان روز برای چرا به مرتع چغندرقند برده شده بودند و چون قبل از چرا علوفه دیگری در اختیار آنها نبوده است مقدار زیادی از برگهای چغندر را خورده اند و در عرض سه ساعت علایم بیماری و تلفات در گله دیده شده است . گله سابقه استفاده از داروهای ضد انگل مختلف ( لوامیزول، رافوکسانید و نیکلوزماید ) و واکسنهای مختلف ( شاربن، آبله، تب برفکی، آنتروتوکسمی و قانقاریا ) را نیز داشت . در معاینه بالینی کاهش دمای بدن ( میانگین (37/8°C ، کاهش ضربان قلب و کاهش تونیسیته آن، فقدان حرکات شکمبه و نفخ، ناتوانی در ایستادن مشهود بود . در آزمایش معمول خون شناسی تنها کاهش PCV اندک %)27) جلب نظر می کرد . در کالبدگشایی روی تلفات سه رأس مقدار زیادی برگ چغندر در داخل شک مبه و تورم و پرخونی کلیه ها مشهود بود . در آزمایشات بیوشیمیایی خون نیز کاهش کلسیم و افزایشBUNو کراتینین مشاهده شد . دامهای بیمار با محلول کلسیم 40 درصد، سرم قندی - نمکی و مسهل درمان شدند ولی آنهائیکه در حالت زمین گیری بودند به درمان پاسخ ندادند