بازتاب معماری دوره ی غزنوی در اشعار فرخی سیستانی

مطالعه ی تطبیقی ادبیات و معماری در اعصار مختلف، همواره یکی از موضوعات مهم مورد بحث است. مقاله ی حاضر به بررسی و تحلیل معماری دوره ی غزنوی در اشعار فرخی سیستانی می پردازد. او از شاعران معروف اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری بود و سالها در دربار غزنویان در مدح و ستایش سلطان محمود و سلطان مسعود غزنوی شعر گفت. سلطان محمود برای گسترش وسعت قلمرو خود به شهرهای مختلف حمله می کرد. بیشتر غنایمی را که سلطان محمود بدست می آورد، برای هر چه باشکوه تر کردن دربار خود استفاده می کرد. فرخی در لشکر کشی های او، همراه آنها به شهرهای مختلف سفر می کرد. در آن دوره، بناهای زیادی ساخته شد، اما امروزه اثر چندانی از آنها به جا نمانده است. یکی از شیوه های مهم برای شناخت معماری دوره ی غزنوی استناد به متون تاریخی و ادبی است، نویسندگان و شاعران در آثار خود شهرها و جاها را با جزییات نسبتا دقیقی توصیف کردند. با تحلیل تطبیقی بناهای به جا مانده و نوشته های ادبی و تاریخی می توان تا حدودی به نوع معماری و تزیینات آن دوره دست یافت. با توجه به اینکه شاهان غزنوی شیفته ی بناهای مجلل بودند، فرخی سیستانی در اشعار خود، بر شکوه و تجمل بناها تاکید می کند. فرخی، باغ ها و کاخ ها و بناهای دیگر را به گونه ای ترسیم می کند که گویی همانندی در هیچ جای دنیا ندارند؛ همانطوری که او در مدایح خود، گاهی از تشبیهات، استعارات و توصیف های اغراق آمیز استفاده می کند، شاید بتوان گفت که او در توصیف بناها و فضاهای معماری هم تا حدودی از این آرایه ی ادبی سود جسته است.

Keywords:

تحلیل تطبیقی , معماری , شعر , دوره غزنوی , فرخی سیستانی