الگوی بهینه پایدار جهت احیاء منظر فرهنگی و میراث ناملموس جاده ولایت (نمونه موردی: روستای شریف آباد)

منظر فرهنگی مفهومی دربردارنده ارزش های فرهنگی- طبیعی بوده که حاصل تعامل میان انسان و طبیعت در طول تاریخ است. علاوه بر این منظر فرهنگی دربرگیرنده، حافظ و بیانگر هویت و تاریخ یک منطقه و ساکنین آن هستند و ازاین رو حفاظت از منظر فرهنگی و ارزش های آن از اهمیت به سزایی برخوردار است.جاده ولایت به مسیر حرکت امام رضا (ع) گفته می شود که بخشی از جاده شاهی یا راه ابریشم نیز بوده است. بخشی ازاین جاده میان دو شهر نیشابور و مشهد قرار گرفته که بیشترین سندیت تاریخی را دارد. این جاده بعد از شهادت حضرتمسیر حرکت زایرین امام هشتم (ع) شیعیان گردیده است. بنابراین این، دو پشتوانه فرهنگی را با خود دارد، اول مسیرحرکت شرق و غرب جهان و فرهنگ نهفته درراه ابریشم و دوم مسیر زیارت زایران حضرت رضا (ع) که شامل روستاها،آبادی ها به همراه آداب و رسوم و آیین های خویش که با میزبانی از زایران و مسافران در هم تنیده شده است.تمامی میراث ملموس و ناملموس آن که در بستر طبیعت، درطول سده ها منظر فرهنگی اصیل وغنی را شکل داده استامروزه به دلایل گوناگون همچون تغییر مسیر تجارت و زیارت این راه در معرض خطر شدید قرار گرفته است. در چنینشرایطی این پژوهش بر اساس سه نکته به دتبال راهی برای حفاظت از این ارزش ها است. اول: آنچه با آن مواجه هستیمیک منظر فرهنگی غنی است. دوم: در این منظر فرهنگی ارزش های میراث فرهنگی ناملموس برجسته تر و شاخص تر ازارزش های باشکوه میراث فرهنگی ملموس آن است . سوم: هر راه حلی در چنین بستری بایستی بر مبنای اصول توسعهپایدارشکل گیرد و هرگونه مداخله سطحی که در خلاف جهت پتانسیل های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی منطقهباشد در تضاد با ذات این مجموعه است. نتایج پژوهش نشان می دهد که توسعه مبتنی بر گردشگری فرهنگی و زیارتی بهدلیل ویژگی های فرهنگی، زیست محیطی و هماهنگی با بستر تاریخی و ارزش های ناملموس و معنوی منطقه به عنوانبهترین گزینه جهت توسعه منطقه معرفی می گردد و روستای شریف آباد به عنوان نمونه موردی بررسی و مورد مداخلهقرار می گرد.

Keywords:

جاده ولایت , منظر فرهنگی , میراث ناملموس , توسعه پایدار