تنوع ژنوتیپی، فنوتیپی و بیماری زایی جدایههای Fusarium solani عامل پوسیدگی ریشه لوبیا در استان زنجان

بیماری پوسیدگی ریشه لوبیا ناشی از قارچ solani Fusarium بهعنوان یکی از مهمترین بیماریهای قارچی لوبیا در دنیا و ایران بهشمار میرود. بهدلیل اهمیت اقتصادی لوبیا و نبود اطلاعات مدون پیرامون تنوع در جمعیت این قارچ در استان زنجان، این مطالعه برای نخستینبار در این استان با هدف مطالعه تنوع در شدت بیماریزایی، تنوع فنوتیپی وژنوتیپی جدایههای بیمارگر و نیز بررسی دامنه میزبانی آن در بین برخی محصولات عمده مورد کشت منطقه انجام گرفت. نمونهبرداری از11منطقه استان انجام شد و30جدایه بهعنوان گونه solani. F خالص شدند. پس از اثبات بیماریزایی،بررسی دامنه میزبانی قارچ و ویژگیهای فنوتیپی آنها، واکنش زنجیرهای پلیمراز با کمک آغازگرهایRAPD وERIC بر روی DNA استخراجشده، صورت پذیرفت. نتایج تحقیق نشان داد که جدایهها از نظر مشخصات فنوتیپی و ژنوتیپی،متنوع بوده اما در شدت بیماریزایی آنها تفاوت معنیداری وجود نداشت. در آزمون دامنه میزبانی از بین 9گیاه آزمودهشده شامل گندم، عدس، یونجه، لوبیاهای سفید، قرمز و چیتی، نخود، اسپرس و باقلا، تنها بر روی گندم علایم بیماری ظاهر نشد. الگوهای انگشتنگاریDNA بر اساس هر دو نشانگر، دال بر وجود تنوع بالای ژنتیکی جدایههای اینبیمارگر از گیاه لوبیا در سطح استان بود. گرچه نشانگرRAPD بر پایه استفاده از یک آغازگر انفرادی(13 OPA (در تفکیک جدایهها کارآیی بیشتری در مقایسه با نشانگرERIC داشت، با این حال تطابق بالایی بین دو گروهبندی مشاهدهگردید. بین پراکنش جغرافیایی و گروههای ژنتیکی بهدستآمده، ارتباط مشخصی مشاهده نگردید. همچنین همبستگی بارزی بین ویژگیهای ژنوتیپی و فنوتیپی اکثریت جدایهها دیده نشد.

Keywords:

لوبیا , solani Fusarium , تنوع ژنتیکی , دامنه میزبانی