بررسی نقش نظام حقوق مالکیت فکری در توسعه اقتصاد دانش بنیان ایران

حقوق مالکیت در اقتصاد آزاد و رقابتی نقش بسیار کلیدی ایفا می کند. کشورهایی که حقوق مالکیت را در چارچوب درست تعریف و اجرا کرده اند به سطوح بالایی از رفاه، رونق اقتصادی و توسعه دست یافته اند. یکی از مهمترین موافقتنامه های بین المللی در خصوص حقوق مالکیت فکری موافقتنامه جنبه های تجاری حقوق مالکیت فکری موسوم به تریپس (TRIPS) است که از اجزای لاینفک اسناد لازم الاجرای سازمان جهانی تجارت می باشد. با توجه به پیش رو بودن الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی، بررسی اثرات اجرای این موافقتنامه در اقتصاد کشور از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. تحلیل های مختلفی در این ارتباط مطرح شده است که بسیاری از مطالعات نشان می دهد برآیند کلی حمایت از حقوق مالکیت فکری اغلب بر رشد اقتصادی جهان مثبت بوده است، ولی نکته مهم برای کشورهای درحال توسعه طرز انطباق و مواجهه با این روند جهانی و بهره مندی از ثمرات داخلی و بین المللی آن است. بررسی روند تغییرات شاخص های اقتصادی از قبیل تولید ناخالص داخلی، درآمد سرانه، رشد اقتصادی، رشد تشکیل سرمایه، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، نرخ بیکاری و نرخ تورم در کشورهایی که از لحاظ سطح توسعه یافتگی و سایر موارد شباهت هایی به کشورمان دارد نشان می دهد که بهبود حقوق مالکیت فکری ناشی از عضویت در سازمان تجارت جهانی و پذیرش موافقت نامه تریپس منجر به منظم تر شدن و با ثبات شدن شاخص های فوق الذکر شده است. همچنین شاخص های علم و فناوری از قبیل: محققان بخش تحقیق و توسعه، سهم مخارج R&D و سهم صادرات کالاهای با فناوری بالا نیز در برخی کشورها روند منظم رو به افزایشی را نشان می دهد. همچنین بین شاخص حقوق مالکیت بین المللی (IPRI) و سطح اقتصاد کشورها نیز رابطه مثبت معناداری گزارش شده است.

Keywords:

سازمان تجارت جهانی , حقوق مالکیت فکری , موافقتنامه تریپس , شاخص های اقتصادی , شاخص های علم و فناوری , شاخص حقوق مالکیت بین المللی