اثر کنترلی ازن بر نماتد ریشه گره ی Meloidogyne javanica در ریزوسفر گوجه فرنگی در شرایط گلخانه

نماتدهای ریشه گرهی (root-knot nematodes) به ویژه گونه Meloidogyne javanica از مهمترین عوامل بیمارگر در مزارع و گلخانه های گوجه فرنگی ایران محسوب می شوند. استفاده از سموم موثر با کمترین آسیب به محیط زیست می تواند راهکار مناسبی برای رفع مشکلات ناشی از کنترل شیمیایی نماتدها باشد. در این آزمایش مقایسه اثر سه ترکیب شیمیایی آفت کش به اسامی فرمالین (Formaldehyde 40% W/V)، راگبی (Rugby 100 ME: Micro-emulsion) و ازن (گاز در آب) روی فعالیت نماتد ریشه گرهی M. javanica در ریزوسفر گوجه فرنگی ارقام ریوگراند، سوپرچیف، ناهید و فلات در شرایط گلخانه مدنظر قرار گرفت. نمونه برداری از مزارع گوجه فرنگی رقم محلی در جنوب تهران در شهریور ماه 1393 انجام گرفت. مایه تلقیح نماتد شامل سوسپانسیون لارو سن دوم بوده که به میزان ده عدد در هر گرم خاک بستر گیاهچه های شش برگی گوجه فرنگی مایه زنی انجام شد. آزمایش بر پایه طرح کاملا تصادفی با چهار رقم گوجه فرنگی (ناهید، فلات، سوپرچیف و ریوگراند)، سه ترکیب شیمیایی (فرمالین، راگبی و ازن) با هفت سطح از غلظت (صفر، 0/5، 1، 1/5، 2، 2/5 و 3 میلی لیتر بر لیتر در مورد راگبی و فرمالین و صفر، 1، 2، 3، 4، 5 و 6 میکرولیتر بر لیتر در مورد ازن) در چهار تکرار انجام گرفت. اعمال ترکیبات شیمیایی در محیط خاک سه روز پس از مایه زنی نماتد انجام شد. دو ماه پس از مایه زنی، برخی صفات رشدی گیاه شامل وزن تر اندام هوایی، وزن تر ریشه و طول ساقه و صفات مربوط به نماتد (تعداد گال، توده تخم و فاکتور تولیدمثل) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که میزان گالزایی، توده تخم و فاکتور تولیدمثل نماتد در تیمارهای دارای ترکیب شیمیایی در مقایسه با شاهد بطور معنی داری (P≤0.05) کاهش یافت. مقایسه داده ها نشان داد فرمالین، راگبی و ازن به ترتیب بیشترین اثر را در کاهش فعالیت نماتد داشته اند.

Keywords:

گوجه فرنگی , نماتد , ازن , مدیریت