مفهوم عرفانی مرگ از دیدگاه مولانا در مثنوی

پرسش از علت آفرینش، از نخستین و مهمترین مسایلی است که انسان همواره با آن روبه رو بوده و دی پی یافتن پاسخ آن برآمده است. نقطه ی مقابل آفرینش، مرگ است و انسان. از آنجا که همیشه با این پدیده مواجه و از آن گریزان و ترسان بوده است، مولانا معتقد است که هیچ چیز جز ذات پاک خداوند بلند مرتبه وجود حقیقی ندراد. در واقع مفهوم مرگ در مثنوی، پدیده و واقعیتی است جاری در متن زندگی، که انسان در حیات جسمانی خود بارها آن را تجزبه می کند. این اندیشه از انجا می خیزد که مولانا مرگ را اعم از مرگ جسمانی و دارای مراتب و گونه های گوناگونی می داند. هدف از تدوین این مقاله، بررسی مفهنوم مرگ در مثنوی معنوی است و در آن، ضمن تحلیل مفهومی مرگ، به معانی مختلف مرگ از دیدگاه مولانا و انواع و طبقات مرگ پرداخته شده است. روش اجرای این پژوهش، کتابخانه ای و منبع اصلی کتاب مثنوی معنوی به عنوان شاهکار مولانا جلال الدین محمد است. شاید در نگاه نخست به نظر آید که بیان او در این موارد، بیانی مجازی است و مولوی، قصد تشبیه و نمادسازی دارد. اما از یک سو دلایل و مبانی اعتقادی که در حمایت از آنها ارایه می کند، و از سوی دیگر پیامدها و نتایجی که وی از ارایه این بحث می گیرد، نشان می دهد که در ذهن مولانا برای مرگ و ساختار مفهومی آن الگوی مشخصی و مستدلی وجود داشته است که با ژرف نگری در ادبیات مثنوی بدست می آید.

Keywords:

مفهوم مرگ , انواع مرگ , ساختار مفهومی مرگ , تحلیل مفهومی مرگ , مثنوی مولوی