بررسی عوامل موثر بر بهره وری سرمایه در بخش کشاورزی ایران

یکی از راه های دستیابی به رشد اقتصادی، افزایش بهره وری عوامل تولید است. بخش کشاورزی ایران به دلیل محدودیت منابع و آب و خاک، راهی بجز افزایش بهره وری عوامل تولید خود ندارد. در همین راستا، تحقیق حاضر به بررسی عوامل موثر بر بهره وری موجودی سرمایه در بخش کشاورزی طی دوره زمانی 1360-1393 پرداخته است به منظور محاسبه بهره وری سرمایه، از روش بهره وری متوسط تعمیم یافته (GAPK) استفاده گردید. به کارگیری این روش نیازمند برآورد تابع تولید بخش کشاورزی است، لذا ابتدا تابع تولید بخش کشاورزی با روش پرسکات برآورد و سپس مقدار GAPK در بخش کشاورزی محاسبه شد. در ادامه با استفاده از مدل های رگرسیونی، عوامل موثر بر بهره وری سرمایه در بخش کشاورزی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که نسبت تولید بالفعل به تولید بالقوه و نسبت سرمایه انسانی به سرمایه ی فیزیکی کشاورزی اثر مثبتی بر بهره وری موجودی سرمایه در بخش کشاورزی ایران دارند. این در حالی است که آثار برنامه های توسعه پنج ساله و نسبت به نیروی کار به سرمایه فیزیکی بر بهره وری سرمایه کشاورزی، منفی بوده است. به کارگیری دانش آموختگان کشاورزی در واحدهای کشاورزی و جایگزین کردن آنان به جای نیروی کار کم سواد و بی سواد کنونی می تواند یکی از راهکارهای افزایش بهره وری سرمایه در کشاورزی ایران باشد.