بررسی عناصر و ساختار کالبدی بازارهای سنتی در شکل گیری روابط اجتماعی و تعاملات شهروندی ( نمونه موردی بازار اراک در دوره قاجار)

فضاهای شهری در حوزه اجتماعی مکان هایی برای برقراری ارتباطات و مناسبات اجتماعی و رویارویی انسانی و مکانی است، که افراد با علایق و خواسته های متفاوت گردهم می آیند. از آنجا که میزان موفقیت این فضاها با میزان استفاده از آنها و حضور انسان در آن متناسب است ساختار بازارهای سنتی و اجزاء و اندام های معماری آن ضمن داشتن هویتی مستقل، دارای پیوندی معنی دار با هم و بستری برای حضور و فعالیت شهروندان بوده است. بازارها در گذشته مکانی بود که فعالیت انسانی در آن مبادله می شد و عناصر فرهنگی و اجتماعی در محیطی ظاهرا اقتصادی فضایی را برای ابراز همبستگی، وحدت، انسجام اجتماعی افراد در اختیار آنها قرار می داد این مقاله کنکاشی است در مورد چگونگی تاثیر گذاری ساختار کالبدی بازارهای سنتی در ایجاد روابط بین شهروندان و به این پرسش پاسخ می دهد که عناصر بازار به چه صورت رفتار افراد را برای استفاده از فضا شکل می داده است و این عناصر چگونه عامل شکل گیری روابط اجتماعی می شده است ضرورت بررسی این موضوع از آنجا ناشی می شود که فضاهای شهری گذشته که مکانی چند نقشی و زمینه ساز ایجاد تعامل بین افراد بودند، امروزه به مکانی تک بعدی و یا نهایتا دو بعدی تبدیل شده اند که نتیجه ی آن کاهش سطح ارتباط شهروندان با یکدیگر است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی – تحلیلی و به صورت مطالعات کتابخانه ای و میدانی است.که براساس نتایج بدست آمده، از بررسی نمونه موردی، معلوم می شود که بین فضاهای کالبدی و تحولات اقتصادی- اجتماعی همواره ارتباطی متقابل برقرار است، بطوریکه هرگونه کاستی و نقص که در یکی پدید آید، عوارض آن در دیگری منعکس می شود.

Keywords:

فضاهای شهری , تعاملات اجتماعی , مکان های چند نقشی , بازارهای سنتی