مطالعات دین شناختی از دیدگاه نینیان اسمارت و تاملی در آن از نگاه عرفانی، با رویکردی میان رشته ای بین کلام، دین شناسی و عرفان

نینیان اسمارت، دین شناس برجسته معاصر، با فاصله گرفتن از دین شناسی سنتی که در قالب علم کلام سابقه داشته است، پژوهش خود درباره دین را پژوهشی تاریخی، تطبیقی میان فرهنگی میان رشته ای و نیز پدیدار شناختی و همدلانه دانسته و آن را در قالب الگویی تحلیلی ارایه می دهد. الگوی وی ابعاد هفت گانه آیینی و مناسکی تجربی و احساسی اسطور های اعتقادی و فلسفی اخلاقی و حقوقی اجتماعی و نهادی و نیز مادی را برای دین مطرح می کند که البته این ابعاد با هم مرتبط هستند. از سوی دیگر، دی نشناسی عرفانی در مقایسه با نگاه اسمارت، با الگویی تکام لیافته در نگاه سید حیدر آملی، گون های از شیوه انفسی و حضوری را ارایه می دهد که در عین فاصله گیری پدیدارشناختی در راستای دوری از تعصب ها و قالب های پیش ساخته ذهنی، توانایی همدلی ذات گرایانه و حقیقت جویانه فراوانی در دین شناسی دارد.این همدلی در پدیدارشناسی غیرعرفانی مدرن، از حد یک همدلی ذهنی و درنهایت،احساسی فراتر نمی رود. اگرچه الگوی دین شناسی اسمارت با ابعاد متکثر و جامعی که برای دین معرفی می کند، فضای گسترده ای برای تحلیل جهان بینی ها و ادیان، پیش روی می نهد،اما به اندازه الگوی وحدت گرای عرفانی، در تحلیل ابعاد طولی و تو در توی دین توانایی ندارد

Keywords:

نینیان اسمارت , مطالعات دین شناختی مدرن , دین شناسی عرفانی , ابعاد دین , مطالع ه تاریخی تطبیقی , الگوی دین شناختی