اولویت بندی کشت محصولات استراتژیک زراعی استان البرز با استفاده از روش دلفی فازی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)

استان البرز با وسعتی حدود 5121/7 کیلومترمربع معادل 0/31 درصد مساحت کل کشور است. کل اراضی قابل کشت استان 48954 هکتار می باشد. آب، زمین و سرمایه مهم ترین عوامل تولید بخش کشاورزی محسوب می شوند. لازم است با شناخت از باورهای ذهنی کشاورزان منطقه، معیارهای تصمیم گیری و انگیزه های اقتصادی آنان، اولویت کشت محصولات به گونه ای تنظیم شود که ضمن تامین منافع مادی کشاورزان، کمترین آسیب را به منابع اصلی کشت (آب و زمین) وارد سازد. تلفیق دو روش دلفی فازی (بارش فکری) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی یکی از ابزارهای مناسب برای دستیابی به این هدف می باشد. نتایج به دست آمده از به کارگیری تکنیک های فوق، اولویت کشت محصولات استراتژیک زراعی استان البرز را به ترتیب گندم، جو، ذرت علوفه ای، یونجه، پنبه و کلزا با وزن نهایی 0/496، 0/403، 0/354، 0/320، 0/183 و 0/090 تعیین می کند. در مقایسه معیارهای تصمیم با یکدیگر مشخص گردید که کشاورزان به ترتیب سطح زیرکشت، درآمد خالص، هزینه های تولید و نیازهای دامداری را با میزان اهمیت نسبی 0/487، 0/410، 0/346 و 0/188 ترجیح می دهند. سطح زیرکشت، از بین معیارهای اولویت بندی از بالاترین اولویت برخوردار است. مشکل کمبود آب، هزینه کارگری بالا، فقدان سرمایه کافی و خرید تضمینی گندم توسط دولت، موجب گردیده است که بیشترین سطح زیر کشت در استان مربوط به گندم با 14350 هکتار باشد.

Keywords:

استان البرز , روش دلفی فازی , فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) , محصولات استراتژیک زراعی