بررسی کارایی سیستم مالیاتی در اقتصاد ایران با توجه به کشش قیمتی و وقفه مالیاتی

با توجه به اینکه در اقتصاد ایران درآمدهای مالیاتی یکی از مهمترین منبع تامین کننده مخارج دولت بعد از درآمدهای نفتی است؛ لذا، بررسی کارایی سیستم مالیاتی از اهمیت بسزایی برخوردار است. با توجه به اینکه کاهش درآمدهای حقیقی مالیاتی متاثر از دوعامل، وجود وقف ههای طولانی و سیستم مالیاتی انعطا ف ناپذیر است در این راستا، با درنظر گرفتن دو عامل فوق به بررسی کارایی سیستم مالیاتی طی دوره 1360-1380 در اقتصاد ایران پرداخته شده است. روشی که برای رسیدن به این هدف در نظر گرفته شده آزمون هم انباشتگی انگل-گرنجر است. نتایج حاکی از آن است که در بلندمدت، متوسط تاخیر در جمع آوری مالیات ها حدود 22 است که بیانگر تحقق نیافتن درآمدهای مالیاتی در زمان مورد نظر است. متوسط وقفه در جمع آوری مالیات ها درکوتاه مدت حدود 18 ماه برآورد شده است. با توجه به اینکه سیستم مالیاتی ایران در برابر تغییرات قیمت ها از انعطاف پذیری لازم برخوردار نیست؛ و از طرف دیگر، نرخ تورم نیز بالا است، لذا، وجود وقفه های طولانی موجب کاهش درآمدهای حقیقی مالیاتی می شود که این نیز دارای عواقب وخیم تری خواهد بود. بنابراین، با توجه به نتایج به دست آمده سیستم مالیاتی در جمع آوری مالیات ها کارایی لازم را ندارد و نسبت به تغییرات قیمت ها از حساسیت چندان بالایی برخوردار نیست.

Keywords:

تورم , درآمد مالیاتی حقیقی , وقفه مالیاتی , کشش قیمتی , اثرتانزی