معانی تقدیم و تاخیر ساختارهای متشابه قرآن با تکیه بر تفاسیر مجمع البیان، المیزان و نمونه

در قرآن کریم آیاتی با ساختار مشابه وجود دارد که در این آیات، گاهی اسلوب تقدیم و تاخیر به کار رفته است و بی شک این اسلوب ها، حامل غرض خاصی می باشند. با دقت و بررسی تفاسیر مجمع البیان، المیزان و نمونه، متوجه این مهم می شویم که عملکرد آنها در برخورد با این دسته از آیات، متفاوت بوده است بازتاب تفسیر المیزان به پاسخ گویی به تقدیم و تاخیر آیات متشابه لفظی، از تفاسیر دیگر بهتر است و پس از آن، عملکرد تفسیر نمونه در مرتبه بعد از المیزان قرار می گیرد. اما صاحب تفسیر مجمع البیان در این موضوع، رویکرد تلاش خاصی انجام نداده است و تنها در مواردی که تشابه میان آیات اشاره کرده است. در این جستار که به روش توصیفی - تحلیلی و ابزار کتابخانه ای انجام گرفته، ضمن آنکه نپرداختند تفسیر مجمع البیان به دلایل اسلوب تقدیم و تاخیر در آیات متشابه لفظی را نقص به حساب می آورد، سعی دارد که با بررسی و نقد تفاسیر نام برد و برخی تفاسیر دیگر در مسیله تقدیم و تاخیر آیات متشابه لفظی اثبات نماید که تک تک آیات متشابه لفظی قرآن کریم، به ویژه آیاتی که تقدیم و تاخیر در آنان به وقوع پیوسته، دلیل و حکمت منحصربه فردی دارند که تفسیر یکسانی ندارند ؛ زیرا در قرآن کریم، تکرار عبثی که منتهی به تفنن و سرگرمی باشد، وجود ندارد.

Keywords:

قرآن کریم , تشابه لفظی , تقدیم و تاخیر , تفسیر مجمع البیان , تفسیر المیزان , تفسیر نمونه