نگاهی گذرا به روابط ودرگیریهای دولتهای عثمانی وصفوی

در طول بیش از دو سده سلطنت صفویان بر ایران، میان دو دولت ایران و عثمانی، روابط بسیار پر فراز و نشیبی برقرار بود. وقوع جنگهای متعدد و انعقاد معاهدههای صلح مختلف از نمودهای بارز دورههای جنگ و صلح پیاپی میان دو دولت است.در سال 857 ق سلطانمحمد فاتح، پادشاه عثمانی، قسطنطنیه را تصرف و امپراتوری روم شرقی را منقرض نمود(.حتی، فلیب خلیل،تاریخ عرب )سلطانمحمد در سال 866 ق موفق شد دولت مسیحی طرابوزان را براندازد. پس از آن توانست تراس، مقدونیه، بوسنی، آلبانی و… را تصرف کند.از مهمترین شخصیت های صفویه می توان به شیخ صفی الدین اردبیلی (650 – 735) اشاره کرد که نام این سلسله از او گرفته شده است.(اردبیلی،ابن بزاز،صفوهالصفا،ص(70جنگ های دو دولت صفوی و عثمانی در عهد شاه اسماعیل و سلطان سلیم اول با شکست ایران در چالدران خاتمه یافت و جنگ های دوران شاه طهماسب و سلطان سلیم با انعقاد قرارنامه آماسیه در رجب 962ق پایان پذیرفت.(خورشاه ابن قباد الحسینی ،تاریخ ایلچی نظام شاه ،ص(129-128 از زمان انعقاد قرارنامه مزبور تا سال 986 که دولت عثمانی در عهد سلطنت مراد سوم (982 –1003) اقدام به لشکرکشی به قلمرو ایران کرد، یک دوره بیست و چهار ساله صلح میان دو دولت برقرار بود.از مرگ شاه طهماسب تا سقوط صفویان، نوع روابط میان دو دولت، بیش از آنکه تابع تحولات داخلی عثمانی باشد، بیشتر تابع حوادث و تحولات داخلی ایران بود. چنان که هر گاه دولت صفوی رو به ضعف و سستی میگذاشت، دولتمردان عثمانی به بهانه های مختلف آتش جنگ را روشن میکردند و به قلمرو صفویان یورش میبردند.بدون تردید و به رغم دشواریهایی که ایرانیان با عثمانیان به لحاظ مرزی و مذهبی داشتهاند و برخی از سلاطین این دولت، تحمل وجود دولتی مستقل و مسلمان را در کنار خود نداشتند، دولت عثمانی طی قرن هفدهم تا نوزدهم، سدی استوار در برابر تجاوز اروپاییها به شرق و از جمله ایران بوده است. عمده دشواری ایران با این دولت، به دلیل توسعه طلبی بیهوده این دولت برای تسلط بر یک دولت مسلمان شرق خود بوده است.