سیر تحول جنبش الغای مجازات اعدام در شورای اروپا

مجازات اعدام از دیرباز مورد توجه حقوق دانان و صاحب نظران بوده است و هم اکنون نیز یکی از مسایل بحث برانگیز حقوق بین الملل بشر محسوب می شود. با توجه به تحولاتی که در عرصه حقوق بشر افتاده است، امروزه در جهان حرکتی برای القای این مجازات آغاز شده است که سازمان های بین المللی آن را هدایت و رهبری می کند. در کنار سازمان های بین المللی عام همچون سازمان ملل متحد، فعالیت های شورای اروپا به عنوان یک سازمان منطقه ای نیز درخور توجه است. این سازمان که در سال 1٬949 تاسیس شده است و تاکنون 46 کشور به عضویت آن درآمد از توانسته است با طرح و تصویب پروتکل های الحاقی شماره 6 و 13 که منضم به کنوانسیون اروپایی حمایت از حقوق بشر و آزادی های اساسی هستند نقش مهمی را در جهت القای این مجازات ایفا کند. این دو پروتکل مجازات اعدام را برای تمامی اعضای شورای اروپا ممنوع کرده اند و جنبش جدیدی را در این زمینه پدید آورده اند که می تواند الگویی برای سایر سازمان های بین المللی محسوب شود. با این حال به رغم تمامی تلاش های انجام شده، هنوز هم در اسناد فوق الذکر ابهاماتی وجود دارد که می تواند زمینه ای برای سوءاستفاده کشورهای عضو باشد، از جمله ماده سه کنوانسیون اروپایی حمایت از حقوق بشر و آزادی های اساسی که مجازات اعدام را به عنوان استثنایی بر حق حیات می پذیرد. کنترل های الحاقی نیز هر چند سعی کرده اند نقش ماده سه کنوانسیون را کم رنگ سازند اما هنوز هم میان مفاد این دو پروتکل و کنوانسیون تعارض ذاتی وجود دارد که نمی توان از آن ها چشم پوشی کرد. مقاله حاضر در صدد است با بهره گیری از اسناد حقوقی فوق الذکر و رویه قضایی دیوان اروپایی حقوق بشر در این زمینه، پرونده پرفراز و نشیب لغو مجازات اعدام در شورای اروپا را بررسی و در نهایت وضعیت کنونی این مجازات در اروپا را برای خواننده تدوین نماید.

Keywords:

مجازات اعدام , الغاء شورای اروپا , معاهده اروپایی حمایت از حقوق بشر و آزادیهای سیاسی , پروتکلهای الحاقی شماره 6 و 13