آیا فایده گرایی،همان لذت گرایی است بررسی دیدگاه بنتام و میل

اگر قایل به تقسیم موضوعات مربوط به فلسفه اخلاق، به سه شاخه اخلاق توصیفی، هنجار یا دستوری، و اخلاق تهدید یا فرا اخلاق باشیم بی گمان نظریه نتیجه گرایی و وظیفه گرایی را باید زیرمجموعه اخلاق هنجاری دستوری قرار دهیم. زیرا مباحث آن جنبه مصداقی دارند و به خوب یا بد و مطلوب یا نامطلوب در امور واقع می پردازند. یکی از مهم ترین گرایشات اخلاق هنجاری نتیجه گرا ((فایده گرایی)) است که مقاله حاضر به آن می پردازد در اغلب منابع فارسی، اعم از تالیف و ترجمه از مکتب Utilitaianism به عنوان اساس اخلاق ((لذت گرایی)) تدبیر و از لذت گرایی نیز لذت جسمی و جلب خوشی مراد شده است. در اینجا به واقع بین utilitaianismو hedonism خلطی به صورت گرفته است. مرام و مکتب ((فایده گرایی)) می گویند نتیجه تمام اعمال انسان فقط بر اساس اصل فایده (utilityprinciple) ارزیابی می شود. خوبی یک فعل به میزان ((نفع)) یا (( فایده )) است که (( لذت)) و ((خویشاوندی)) را در پی داشته باشد، و بدی یک فعل بستگی به میزان ((درد)) یا ((رنجی)) دارد که از آن فعل عاید می شود. مقاله در وهله اول تاریخ پیدایی و تقسیمات فایده گرایی را بررسیمی کند، سپس ویژگی دیدگاه بنتام و میل را در ((فایده گرایی)) شرح می دهد و به مقایسه دیدگاه آن دو می پردازد. در پایان اثبات می کند چگونه در نظریات بنتام و میل بر اساس ((اصل فایده)) هر عملی فقط به میزان ارتباط خوشایندی یا تنزل ناخوشایندی برای فرد عامل و نیز جماعتی از مردم که منافعشان در گرو آن عمل است تایید (اثبات) یا تکذیب (نفتی) می شود و منظور از لذت، خوشایندی یا حظی است که از انجام آن فعل عاید فرد و جماعتی می شود و این لذت معنایی مذمومی ندارد.

Keywords:

اخلاق , انسان , فایده گرایی , لذت , لذت گرایی , بنتام , میل , آزادی