بررسی راهبردهای طراحی پایدار عملکردهای معماری با هدف ترویج مدل رفتار پایدار (با نگاهی ویژه بر کتابخانه های سبز)

رفتار انسانی مسبب بخش اعظمی از مشکلات زیست محیطی و اجتماعی موجود است که مانع تحقق اهداف توسعه در مسیر پایداری می شوند. الگوی رفتاری مضر باید توسط مجموعه ای از اقدامات عمدی و موثر (رفتار پایدار) در حفاظت از محیط فیزیکی و اجتماعی اصلاح شود. یکی از راهکارهای این امر مدل سازی و آموزش از طریق محرک های درونی و بیرونی است که محیط با تحریک مقیاسه ای احساسی تاثیرگذارترین آن به حساب می آید؛ محیطی که به کمک معماری خود، به کالبدهای فیزیکی و محسوس تبدیل می شود. نظر به تغییرات مفهومی کتابخانه ها در دوران دیجیتال و تبدیل شدن آن ها به مکان هایی پویا که هم دروازه دانشند و هم ادغام انعطاف پذیر فعالیت های فرهنگی-تفریحی، مفهوم کتابخانه سبز به عنوان کتابخانه ای که طراحی شده برای به حداکثر رساندن تاثیرات مثبت بر جنبه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست محیطی یک جامعه، تعریف شده است. این پژوهش کیفی و کاربردی در پی پاسخ به این سوال که کیفیات معماری یک کتابخانه و هم چنین مولفه های روانشناسی محیطی چگونه می توانند به ترویج مدل رفتار پایدار بیانجامند، پس از تشریح و بیان مساله بر آن بوده است تا با استخراج داده ها و اطلاعات لازم به کمک منابع کتابخانه ای و با ابزار فیش نویسی، معیارهای رفتار پایدار را شناسایی کرده و عوامل و ابزارهای موثر در ترویج آن را در یک کتابخانه سبز معرفی کند. سپس به روش توصیفی-تحلیل محتوا، سیاست ها و راهبردهای طراحی معماری بر پایه ترویج مدل رفتار پایدار را در روند طراحی و مساله گشایی به کمک بررسی نمونه های موردی ارایه کند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که توجه مهم در برنامه ریزی برای طراحی محیط با این هدف این است که طراحی الزاما باید بر مبنای روابط متقابل بین مردم، کالبد و محیط و حفظ چهار جنبه کلیدی در ذهن باشد: فضا، زمان، فعالیت و روانشناسی. محرک های محیط باید بر اساس شناخت صحیح فعالیت های ممکن، متناسب با هدف و نیازهای کاربران طراحی شده و به آن ها برای بروز رفتار حق انتخاب دهد.

Keywords:

رفتار پایدار , طراحی پایدار , رفتار محیطی , کتابخانه سبز