ریزازدیادی و حفاظت از گیاه دارویی انحصاری و در خطر انقراض مورخوش

مورخوش Zhumeria majdae گیاهی دارویی و چندساله از خانواده نعناعیان است که پراکنش آن به عنوان یکی از گونه های انحصاری ایران به مناطقی از استان هرمزگان محدود میشود. در طب سنتی از برگ های گیاه برای درمان دل درد، ضد عفونی کننده و ضد نفخ بخصوص در خردسالان استفاده میشود. با توجه به سرعت زادآوری کم گیاه و همچنین برداشت بی رویه و بلایای طبیعی،جمعیت این گیاه به طور قابل توجهی کاهش یافته بطوری که در خطر انقراض قرار گرفته است . در این تحقیق، روش ی کارامد برای ریزازدیادی و حفاظت از این گیاه معرفی شده است. برای این منظور اثر غلظت های مختلف تنظیم کننده های رشد شامل بنزیل آمین وپورین 2/22و4/44و8/88و31/08و71/04 میکرومولار و کینتین 2/32و4/65و9/3و18/6 میکرومولار بر شاخه زایی و عارضه شیشه ای شدن ریزنمونه های تک گره و سرشاخه کشت داده شده بر روی محیط کشت موراشیگ و اسکوگ (ا م اس) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بهترین شاخه زایی 1/88 شاخه در ریزنمونه و 100% شاخه زایی در محیط کشت ام اس حاوی 17/76 میکرومولار بنزیل آمینو پورین بدست می آید. پس از انتقال شاخه ها به محیط حاوی BAP μM 2/22 جهت طویل شدن، محیط کشت ا م ا س کامل و نصف غلظت فاقد هورمون بعلاوه محیط ام ا س حاوی غلظت های مختلف اکسین های IAAوIBAبه منظور ریشه زایی مورد ارزیابی قرار گرفتند. بیشترین درصد ریشه زایی 68/6% در محیط کشت ا م ا س با نصف غلظت و فاقد هورمون بدست آمد 80% از گیاهچه های ریشه دار شده پس از انتقال به فضای آزاد و در شرایط گلخانه سازگار شدند.

Keywords:

مورخوش , نعناعیان , کشت بافت , شیشه ای شدن , ریزازدیادی , حفاظت