طراحی مدل مفهومی اقتصادی برای احیا و بازسازی بافت های فرسوده

کشورهای جهان اعم از توسعه یافته و یا در حال توسعه، در برهه ای از زمان با پدیده افزایش جمعیت شهر نشین مواجه بوده و یا خواهند بود. کشورهای در حال توسعه که غالبا در دهه های اخیر با این پدیده روبرو شده اند، با مشکلات بیشتری در این عرصه مواجه هستند؛ چرا که از یک سو نرخ شهرنشینی در آنها بیشتر از نرخ شهرنشینی کشورهای توسعه یافته – در دوران اوج شهرنشینی – است و از سویی دیگر اکثر قریب به اتفاق چنین کشورهایی با کمبود شدید منابع مالی مواجه اند. این امر با توجه به هزینه بر بودن طرح های معمول توسعه شهری، این کشورها را با معضل اساسی مواجه کرده است ]1[. از مهمترین پیامدهای چنین روند شهرنشینی درکنار عدم تامین زیر ساخت های مناسب شهری برای ساکنین و مهاجرین شهرها، بوجود آمدن بافت های نامنظم و فرسوده پیرامون شهری و درون شهری است که معضلات متعدد اجتماعی فرهنگی و اقتصادی را به دنبال خواهد داشت. این مسئله در کنار تبدیل شدن زمین به یک منبع کمیاب اجتماعی، در دهه های اخیر باعث شده است که استفاده بهینه از بافت های فرسوده که یکی از منابع اصلی تامین زمین درون شهری است، اهمیت ویژه ای بیابد]2[. در حال حاضر درکشور ایران بیش از 40 هزار هکتار بافت فرسوده شهری وجود دارد که با توجه به مشکلات متعدد بیان شده برای بافت های فرسوده، خصوصا زلزله خیز بودن ایران، این مسئله تبدیل به «تهدیدی» انسانی، اجتماعی و اقتصادی برای شهرها و کلان شهرها شده است. لکن با در نظر گرفتن این امر که تنها راه حل خروج از بسیاری معضلات کلان شهرها احیا و باسازی بهینه بافت های فرسوده شهری است، می توان این مسئله را «فرصتی» ارزشمند نیز قلمداد کرد، فرصتی که در صورت اعمال سیاست های صحیح شهری می تواند تحولی اساسی را درجهت توسعه پایدار شده در پی داشته باشد.