شناخت و بررسی الگوی مناطق کلانشهری چندمرکزی

در دهه های اخیر، دگرگونی در روابط اقتصادی درون و میان شرکت ها و بنگاه های اقتصادی و همچنین ظهور فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی جدید، منجر به شکل گیری یک فرم پویا و چندمرکزی، تمرکز اشتغال در مراکز فرعی و احیای بخش-های مرکزی شهرها شده است. تبیین فرآیند شکل گیری، تکوین و شناخت نیروها و عوامل اثرگذار بر تحول مناطق کلانشهری چندمرکزی به شناخت هرچه بیشتر پدیده منجر خواهد شد و در نحوه مواجهه و برخورد با ابعاد و مسایل مختلف برنامه ریزی و مدیریت در این مناطق تاثیر خواهد گذاشت. در این مقاله هدف شناخت و دستیابی به چگونگی ظهور پدیده مناطق کلانشهری چندمرکزی و دانش کافی درخصوص ماهیت آن به عنوان بستر و زمینه ای برای پژوهش های آتی و اتخاذ راهبردهای مناسب و مقتضی می باشد و به بررسی مفاهیم و سیر تحول تاریخی، رویکردهای نظری و ویژگی های مناطق کلانشهری چندمرکزی پرداخته می شود تا درک جامع تری از موضوع حاصل شود. الگوهای مناطق کلانشهری چندمرکزی، اشکال توسعه یافته سازمان فضایی مناطقی بوده اند که به روندی عقلانی منبعث از تلاش آگاهانه، نظارت، هدایت و مداخله نیاز دارند. این الگو روند گریزناپذیر حیات مناطق کلانشهری کارآمد بوده و ضرورتی اساسی (بر مبنای ویژگی های حاصل از این الگو) به گرایش در ایجاد چندمرکزگرایی شبکه ای به وجود آورده است. برخی از ویژگی های این الگو شامل مواردی چون کاهش فشار بر شهرهای مرکزی از طریق شبکه ای از کانون های رقیب با حوزه های نفوذ نسبتا مستقل، کاهش تردد به شهر اصلی و توزیع متوازن خدمات و فعالیت، فقدان سلسله مراتب و امکان برابری هر نقطه با شهر اصلی، وجود گره گاه های متعدد، قابلیت بالای تمرکز غیر متمرکز برای تعادل صرفه ها و هزینه های تمرکز، الگوی پراکنده و شبکه ای و تعاملی، توزیع راه ها و زیرساخت ها، پویایی مرزها و تقسیمات فضایی، یکپارچگی توسعه در همه سطوح می باشد.

Keywords:

مناطق کلانشهری , چندمرکزیت , سلسله مراتب شهری , شبکه شهری