کنکاشی در ریشه های معناگرایانه عنصر مقرنس در معماری ایران

در معماری ایران آرایه ها و تزیینات از ویژگی خاصی برخوردار هستند و برخی از نظریه پردازان وجه تمایز معماری اسلامی را همین آرایه ها آن دانسته اند. مقرنس یکی از عناصر شناخته شده در معماری کشور ایران است که در دوران اسلامی به اوج خود می رسد . از طرفی نگرش معنا گرا رویکردی است که سنت گرایان در معماری به آن توجه ویژه دارند. پیروان این نگرش ،معماری را در کالبد آن نمی بینند بلکه آنرا نمودی از معانی پر رمز و راز می دانند . می توان گفت اشاعه نگرش معناگرا در معماری ایرانی اسلامی و اطلاع رسانی به اقشار مختلف جامعه و دانش پژوهان، در طی زمان در برطرف نمودن بحران هویتی موجود در معماری ایران موثر است. محققان زیادی در مورد مقرنس تحقیق نموده اند اما با بررسی کارهای آنان می توان مشاهده نمود که بیشتر تلاش کرده اند از نظرشکلی این عنصر را باز شناسند و هندسه آن را گونه بندی کنند. امادر این تحقیق قصد ما این است که بانگاه به نگرش معناگرا به بررسی این عنصر بپردازیم. روش تحقیق به صورت توصیف و تحلیل نمونه های موجود و همچنین بررسی نظریات مطرح شده در مورد این عنصر و تحلیل آنها می باشد. و هدف آن است که ریشه های معنایی مقرنسها را در صورت وجود بررسی نماییم. در پایان کنکاش دریافتیم که مقرنس علاوه برنقش ایجاد زیبایی در ساختمانها برای اهداف عملکردی از قبیل کم کردن ارتفاع و مردم وار تر کردن بنا و همچنین ایجاد عایق حرارتی در سقفهای دوپوسته و کم کردن میزان تبادل حرارت بین داخل و خارج بنا ساخته می شده و به احتمال زیاد از نظر معنا گرایی با مفاهیمی همچون وحدت، نور ، آسمان آرمانی با هفت طبقه آنگونه که در قرآن کریم به آن اشاره شده و مفاهیم دیگر در ارتباط است.

Keywords:

مقرنس , نگرش معناگرا , معماری اسلامی , تزیینات معماری , معماری ایران