تاثیر میزان ماده آلی در شرایط هوا-خشک و رطوبت گنجایش زراعی بر فرسایش پذیری، تخریب خاکدانه های سطحی و شاخص دبودت و دلینهیر

فرسایش آبی یکی از فرآیند های کلیدی در فرسایش خاک در ایران است. در مناطق خشک و نیمه خشک ایران به علت ناچیز بودن پوشش سطحی مناسب بر روی خاک، فرسایش سطحی ناشی از قطرات باران و روان آب بسیار شایع است. مقدار روان آب، سرعت نفوذ آب در خاک، بافت، ساختمان و مقدار پایداری ساختمان از ویژگی های موثر بر فرسایش خاک است.. این پژوهش بر روی 40 سری از خاک های کرمان با درصد ماده آلی متفاوت (در دامنه 0/14 تا 6/00) انجام گردید. آزمایش الک تر به روش یودر بر روی نمونه خاکدانه ها (کوچک تر از 8 میلیمتر) در شرایط رطوبتی هوا-خشک و رطوبت گنجایش زراعی انجام شد. درشاخص دبودت و دلینهیر پیش-تیمار مرطوب کردن به گونه ای اعمال شد که شیبه سازی از فرسایش خاک سطحی به وسیله قطرات باران باشد. رطوبت گنجایش زراعی برای هر نوع خاک به وسیله دستگاه صفحه فشاری به دست آمد. در این پژوهش مشخص گردید که پایداری خاکدانه و استحکام ساختمان خاک ها در مناطق نیمه خشک کم بوده، که بیشتر به علت کمبود ماده آلی است. در ارزشیابی شاخص دبودت و دلینهیر مشخص گردید که این شاخص بهترین ارزیابی را از میزان پایداری خاک برآورد می کند. نتایج به دست آمده از پایداری خاکدانه در خاک های مختلف با ماده آلی متفاوت نمایانگر اثر چشم گیر ماده آلی بر پایداری خاکدانه ها می باشد. این اثر در خاکدانه های هوا-خشک کمتر از خاکدانه ها با رطوبت گنجایش زراعی بود، چرا که در چنین شرایطی خاکدانه های هوا-خشک به شدت آب را جذب می کنند، در نتیجه تنش درون خاکدانه ای خود عاملی بر متلاشی شدن خاکدانه ها و فرسایش پذیری خاک است.

Keywords:

ماده آلی , پایداری تر خاکدانه ها , شاخص میانگین قطر خاکدانه ها , شاخص فرسایش پذیری دبوت و دلینهیر