قسم یا
سوگند عبارت است از گواه قرار دادن خداوند بر صحت گفتار یادکننده سوگند.
سوگند یکی از ادله ای است که در ملل قدیمه در دعاوی بسیار بکار می برده اند. قسم منشا مذهبی دارد و در ادیان اهمیت بسزایی را دارا می باشد و شایسته این امر نیز هست، زیرا افرادی که با ایمان کامل بمبانی مذهبی گرویده اند، قوانین و رسوم آن را با علاقه مندی در روابط اجتماعی خود بکار می بندند و چون خداوند را حاکم علی الاطلاق بر تمامی موجودات میدانند،
سوگند بنام او را بدیده احترام مینگرند و از بیم عقوبت سوگنددروغ یاد نمیکنند همچنانکه شهادت دروغ هم نمی دهند. ولی پس از آنکه روح ایمان رفته رفته در افراد ضعیف گشت و حکومتهای مذهبی رخت بربستند و جای خود را به حکومتهای سیاسی سپردند،
سوگند هم مانند شهادت بتدریج اهمیت خود را در میان
ادله اثبات دعوی از دست داد. این است که قوانین موضوعه کنونی
سوگند را در موارد نادری دلیل یا جزء دلیل شناخته اند. در این مقاله به نقش
سوگند در
ادله اثبات دعوی و در دعاوی بین ادیانی و بین المللی در فقه امامیه و
حقوق ایران خواهیم پرداخت.