بررسی میزان تاثیر معیارهای اقلیم، پوشش گیاهی، فرسایش بادی و خاک در ارزیابی پتانسیل بیابان زایی به استفاده از GIS (مطالعه موردی: منطقه مرادآباد سراوان)

بیابان زایی، کاهش اکولوژیکی و بیولوژیکی زمین می باشد که ممکن است به صورت طبیعی یا غیر طبیعی اتفاق بیفتد. طبق تعریف عبارت است از کاهش استعداد اراضی در اثر یک یا ترکیبی از فرآیندها، از قبیل فرسایش بادی، فرسایش آبی، تخریب پوشش گیاهی، تخریب منابع آب، ماندابی شدن، شور شدن و قلیایی شدن خاک و. . . که توسط عوامل محیطی یا انسانی شدت می یابد. از این رو، تحقیقات در جهت مقابله با گسترش و پیشروی این پدیده امری مهم و ضروری است که باید مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. هدف از این مطالعه ارزیابی پتانسیل بیابانزایی در منطقه مرادآباد سراوان با استفاده از مدل IMDPA است. در این روش، پس از بررسی وضعیت موجود منطقه چهار معیار اقلیم، پوشش گیاهی، فرسایش بادی و خاک که از موثرترین عوامل در بیابانی شدن منطقه است مورد ارزیابی قرار گرفت و با توجه به شرایط محلی برای هر معیار چندین شاخص در نظر گرفته شد. امتیازهای مربوط به شاخص های هر معیار با بهره گیری از مدل فوق (IMDPA) تعیین گردید و با استفاده از این روش به دلیل یکسان بودن منطقه از نظر زمینشناسی، رخساره های ژیومرفولوژی به عنوان واحد کاری برای ارزشدهی به معیارها و شاخصهای مورد نظر در نظر گرفته شد.برای ارزیابی وضعیت بیابانزایی منطقه مورد مطالعه در هر یک از واحدهای کاری پس از امتیازدهی به شاخصهای مورد مطالعه با استفاده از نرمافزار ILWIS3/3 برای هر شاخص یک لایه اطلاعاتی ساخته شد. با تلفیق لایه های اطلاعاتی شاخصهای مربوط به هر معیار، لایه های اطلاعاتی معیارها بدست آمد. درنهایت از تلفیق لایه های اطلاعاتی چهار معیار مورد بررسی در منطقه بر اساس مدل مورد مطالعه IMDPA نقشه شدت بیابانزایی منطقه بدست آمد. نتایج توزیع فراوانی کلاسهای شدت وضعیت فعلی بیابانزایی منطقه نشان داد که21/7درصد از مساحت کل منطقه در کلاس متوسط و30/7درصد ازمساحت کل منطقه در کلاس شدید و47/6 درصد منطقه جزء مناطق کوهستانی و مسکونی می باشد. معیار پوشش گیاهی با ارزش2/91بیشترین تاثیر و معیار خاک با ارزش2/3کمترین تاثیر را در بیابان زایی منطقه داشته است

Keywords:

پتانسیل بیابانزایی , مدلIMDPA , معیار , منطقه مراد آباد