نقش بازارچههای مرزی در روند توسعه اقتصادی اجتماعی نمونه موردی بازارچه مرزی مریوان

دستیابی به توسعه همه جانبه و عدالت اجتماعی از مهمترین اهداف کشورها است. در مسیر دستیابی به این اهداف، چالش های متعددی ازجمله شکاف و عدم توازن در فرایند توسعه یافتگی میان مناطق مرزی و مرکزی ظهور می یابند. وجود این مسایل در کشور ما نیز موجب شده که تاسیس بازارچه های مرزی به مثابه راهکاری برای توسعه اقتصادی و کاهش پیامدهای منفی ناشی از توسعه یافتگی، موردتوجه قرار گیرد. کارآمدی یا عدم کارآمدی این بازارچه ها برای دستیابی به این اهداف مورد پرسش است. لذا مقاله حاضر با انتخاب یکی از بازارچه های مرزی کشور بازارچه باشماق مریوان در پی پاسخ به این سوال است که این بازارچه چه تاثیری بر روند توسعه اقتصادی- اجتماعی شهرستان مریوان و نواحی اطراف داشته است پژوهش بر مبنای روش کیفی انجام گرفته و داده ها با استفاده از روش های مشاهده مستقیم و تکنیک مصاحبه عمیق گردآوری شده اند. برای انتخاب افراد جهت مصاحبه، از نمونه گیری گلوله برفی استفادهشده و معیار اشباع نظری تعیین کننده پایان گردآوری داده ها و مصاحبه ها است. از روش نظریه زمینه ای به منظور تحلیل داده ها و ارایه نظریه نهایی استفاده شده است. نتیجه پژوهش در قالب یک مدل پارادایمی شامل سه بعد شرایط، تعاملات و پیامدها ارایهشده است. مقولات عمده تحقیق نشان دهنده پیامدهای منفی و مثبت بازارچه مرزی باشماق برای شهرستان مریوان و مناطق اطراف آن است. مواردی نظیر اشتغال زایی و ارتقای سطح معیشت، افزایش امکانات آموزشی-تفریحی، تثبیت جمعیت و افزایش مراودات خارجی پیامدهای مثبت و مواردی چون افزایش شکاف طبقاتی، فساد اداری، افول کشاورزی و دامداری و نابودی روش های تولیدی سنتی ازجمله پیامدهای منفی آن هستند. این امر از سویی موجب توسعه نامتوازن و ناهمگون و از دیگر سو موجب تشدید نابرابری در این منطقه شده است.

Keywords:

بازارچه مرزی , توسعه , تیوری زمینه ای , مرز , مرز باشماق