بررسی و گونه شناسی تطبیقی سفال های دوره چشمه علی آق تپه کرج در شمال فلات مرکزی

دامنه جنوبی البرز مرکزی که از جنوب به وسیله چین خوردگی های اشتهارد محدود شده اند، بر روی بسترهای آبرفتی حاصل از رودهای پرطراوت سبب تشکیل دشت حاصلخیزی به نام دشت کرج شده اند که شرایط زیست محیطی مناسبی برای شکل گیری استقرارهای روستایی اولیه را به وجود آورده است. در عین حال در اواخر دوره نوسنگی و در زمان رشد فرهنگ چشمه علی در دوره انتقالی به کالکولتیک فلات مرکزی ایران، در استقرار این دشت همگام با رشد جمعیتی، محوطه ها متراکمتر از قبل می شود. رشد این جوامع و نزدیکی فواصل جغرافیایی در محدوده دشت کرج سبب ایجاد یکپارچگی فرهنگی بخصوص تکنولوژی سفال این دوره گردیده است. از طرفی نیاز به منابع طبیعی جهت امرار معاش یکجانشینان از یک سو و دامپروران احتمالی در فضای مناسب رمه گردانی دامنه جنوبی البرز مرکزی از سوی دیگر ساز کار پیچیده ای را در این دشت طلب می نموده است که در مسیر زیست و فرهنگ زیستی مردمان آن تاثیر بسزایی را از هنر و فناوری عصر چشمه علی پذیرفته اند. مختصات جغرافیایی آق تپه در قرارگیری مابین دیگر محوطه های شاخص مس - سنگی قدیم بدون شک سبب تاثیر پذیری و تشابهات قابل مقایسه ای در تولید ابزار کاربردی روزمره بوده و همزمان با آسایش نسبی حاصل از رشد تخصص پذیری این دوران، جنبه های هنری ویژه خود را به دست آورده است. نگارندگان معتقدند اطلاعات حاصل از بررسی محوطه آق تپه کرج و نیز موقعیت مکانی این محوطه در دشت کرج می تواند تا حدودی گویای سطح پیچیدگی اجتماعی این محوطه در ارتباطات درون منطقه ای باشد. اگر چه دادهه ای فرهنگی متعلق به بررسی باستان شناسی به تنهایی جهت شناسایی توالی فرهنگی و تحولات و تطورات محوطه مذکور کافی نیست اما کمک شایانی در دستیابی به حدود و وجود فرهنگ های شاخص این دوران خواهد نمود

Keywords:

آق تپه , کلکولیتیک انتقالی , سفال چشمه علی , فلات مرکزی , پیچیدگی اجتماعی و اقتصادی