فارابی و مساوقت تشخص و وجود: بازتاملی دراسناد ملاصدرا

تقریبا قاطبه فلاسفه اسلامی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به مسیله تشخص پرداخته و پاسخهایی را ارایه داشتهاند و ازین رو، سرگذشت این بحث به طور کلی در سنت فلسفی اسلام قابل مطالعه جدی و تدقیقات همه جانبه است،اما در اینجا قصد ما پرداختن به جنبه ای از نقش فارابی در تطور و تکامل این سیر تاریخی است، تا از این طریق پرتوهایی بر زوایای مغفول و ناشناخته تر سنت عقلانی مسلمانان افکنده شود. یکی از کسانی که این بحث را بسی بیش از پیش محل توجه متفکران قرار داد، ملاصدراست که به تبع فلسفه اصالت وجود خویش، مطالب بدیعی را در باب تشخص ابراز نمود. یکی از نکات اصلی ملاصدرا این است که مساوقت تشخص و وجود را به فارابی نسبت میدهد. در نزد اندیشمندان دوره قدیم یا حتی دوره معاصر، هیچگاه تردیدی یا مطالعه ای در باب صحت این انتساب صورت نگرفته است. این مقاله بر آن است تا انتساب تقریبا به رسمیت شناخته شده به فارابی را که از سوی ملاصدرا صورت گرفته است مطمح نظر قرار داده و از رهگذر برخی مستندات متنی و تاریخی نشان دهد که این انتساب میتواند تا حد زیادی محل مناقشه باشد، و حتی اساسا این مطلب که فارابی بحثی ذیل عنوان تشخص داشته است خود بسیار متزلزل به نظر میرسد.

Keywords:

تشخص , تساوق , وجود , فارابی , ملاصدرا , ابن سینا , التﱠعلیقات