معیارهای طراحی محله پایدار با تاکید بر اصول طراحی شهری ایرانی

شهرها به عنوان کانون تجمع انسانی، مدام منابع بیشتری را طلب می کنند. اثرات سوء زیست محیطی، بحران انرژی و رشد شهری مسلط قرن بیستم، به شکل گسترش افقی، پیامدهای نامطلوب اقتصادی، اجتماعی و به ویژه زیست محیطی را به همراه داشته و منجر به مطرح شدن نظریه توسعه پایدار و توجه به محیط زیست گردیده است. توجه به توسعه پایدار بیشتر متوجه شهرهاست و توسعه محله کمتر مورد توجه قرار گرفته است. محله به عنوان بخشی از ساختار شهر همواره در طول تاریخ از جایگاه و موقعیت ویژه ای برخوردار بوده است. در جامعه امروز شهری برای دستیابی به توسعه پایدار، محله بنیادی ترین عنصر شهری و حلقه واسط بین شهر و شهروندان است. معیارهای پایداری محلات آینه ای برای تجزیه و تحلیل پایداری شهرها برای سطوح بالاتر هستند. از طرفی شهر سنتی ایرانی، شهری بود که بر اساس باورها، اعتقادات مذهبی و تاحد بسیار زیادی نیازهای انسان مسلمان شکل گرفته بود. چنین وضعیتی نوعی نظم و تعادل را در ابعاد مختلف کالبدی، اجتماعی و ... به وجود آورده بود. در شرایط معاصر و در فضای کنونی معماری و شهرسازی که ایده طراحی محلات پایدار مطرح می شود، تاملی در روش های طراحی شهری سنتی ایرانی، موضوعی درخور توجه است. مطالعه حاضر به اصول سازمان دادن فضاهای شهر ایرانی از دیدگاه توسلی، اصول طراحی سنتی ایرانی از دیدگاه پیرنیا، اصول و قواعد مکتب اصفهان در شهرسازی و اصول کلی شکل دهنده ساختار محلات سنتی از نگاه حبیبی پرداخته است. در راستای هدف پژهش سعی گردیده در کنار مروری بر مهم ترین منابع مکتوب مرتبط با محله پایدار و استخراج معیارها و راهکارهای آن، اصول و روش های طراحی شهری سنتی ایرانی نیز مدون گردد و با روشی تحلیل محتوا معیارهای طراحی محله پایدار با تاکید بر اصول طراحی شهری ایرانی استخراج گردد. در نهایت می توان به محله ای دست یافت که با باززنده سازی ارزش های گذشته، هویت خود را حفظ کرده و در عین حال ویژگی های محلات معاصر، متناسب با نیازهای ساکنین را در خود جای دهد.

Keywords:

پایداری , محله پایدار , اصول طراحی شهری ایرانی , محله پایدار ایراتی