سبک شناسی مصباح الهدایه

سبک شناسی آثار ادبی و عرفانی علاوه بر یاری رساندن به دیگر علومی که با آن مرزهای مشترکی دارند، مانند نقد ادبی، تاریخ ادبیات و مکاتب ادبی، میتواند در شناساندن بیشتر آن اثر نیز مفید باشد. آثاری که به دست صوفیه و یا در مورد آنها به وجود آمده، زبانی خاص دارد که در بعضی از آنها مانند سوانح احمد غزالی یا تمهیدات عین القضات اوج لطافت و ظرافت مخاطب را متاثر میکند، ولی در بعضی از دیگر آثار مانند قوت القلوب و مصباح الهدایه این لطافت کمتر نمایان است. کتاب مصباح الهدایه اثر برجسته عزالدین محمود کاشانییکی از آثار خوب قرن هشتم است. این کتاب از این جهت مغتنم است که در قحطی هنر و ادب پس از حمله مغول به وجود آمده است. با این وجود عربی زدگی این اثر از سلاست و روانی آن کاسته است. به هر حال عربی بودن اصطلاحات صوفیه که بسیاری از آنان از گنجینه غنی آیات و احادیث ماخوذ است پذیرفتنی است، ولی در مصباح الهدایه نوعی تعمد در به کاربردن بی رویه ترکیبات و واژگان عربی احساس می شود. از مزیت های این کتاب سجع معتدل و دلنوازی است که در جای جای کتاب به کار رفته است. علاوه بر این وجهالتزامی بسیاری از افعال، که با تعلیمی بودن کتاب متناسب است، عدم تکلف نویسنده در بکارگیری صنایع ادبی و حضور پررنگ تشبیه از میان صنایع بیانی از نکات قابل توجه سبکی این اثر است. در ارتباط است. خصوصیات کهنه زبانی در این کتاب فراوان نیست که این امر نشان از انقطاع تامل برانگیز نسل نویسندگان قبل و بعد از حمله ویرانگر مغول است

Keywords:

سبک شناسی , مصباح الهدایه , عرفان , محمود کاشانی