مدیریت آمادگیها در برابر حوادث بیوتروریستی

سابقه کاربرد عوامل بیولوژیک درجنگ و عملیات بیوتروریستی به 6-3 قرن قبل از میلاد مسیح بر می گردد. از همان ایام قدیم مشخص شد که این نوع عوامل به مقدار زیادی قابل دسترس، خاموش و غیر قابل آشکار کردن می باشند. از سنوات خیلی گذشته دریافت شد که عوامل بیولوژیک و توکسینی حتی درمادیر میکروگرم دارای خاصیت کشندگی و ناتوان سازی می باشند. تنفس مقادیر کم این عوامل موجب ابتلاء درصد بالایی از جمیعت می شود، لذا جنگ بیولولژیک و بیوتروریسم یکی از انواع مرگ دسته جمعی و یک تهدید باقوه و بالفعل می باشد. بیوتروریسم را اینگونه تعریف کرده اند، کاربرد میکروارگانیسمها یا توکسینهای مشتق از عوامل زنده به طور عمد، برای ایجاد مرگ یا بیماری در انسانها، حیوانات یا گیاهان. سلاحهای بیولوژیک درحال حاضر به عنوان یک تهدید جدی جهانی تلقی می شوند. شاید تاکنون تاکید اصلی در مورد سلاحهای بیولوژیک در کاربرد میکروارگانیسمها وتوکسینها بعنوان سلاح در خنگ و صحنه نبرد بوده است اما در حال حاضر این تهدید بیشتر افراد عادی وشهروندان را مورد مخاطره قرار داده و بنابراین نیاز به آمادگیها و تواناییهای وسیع و متنوع درحفاظت از مردم عادی و بسط آمادگیهای در زمینه های مختلف عملیات بیوتروریستی وجود دارد . با رشد و توسعه شبه بیوتروریسم و در نظر گرفتن پیامدهای بهداشتی، درمانی، روانی، اجتماعی و اقتصادی آن، مردم عادی و شهروندان روز به روز بیشتر مورد هدف این چنین عملیات تروریستی قرار دارند. پاسخهای متعدد برای این سوال وجود دارد که چرا باید درباره جنگ های بیولوژیک و بیوتروریسم بیشتر دانست؟ از بین این دلایل می توان به مواردی همچون ناپیدا بودن، پتانسیل بالای آنها در عملیات بیوتروریستی ، نیاز به مقادیر کم عوامل، آسانی نوعا تولید و پخش آنها ، بی بو بودن، بی مزه بودنف دسترسی آسان، پیامدهای درمانی، بهداشتی، روانی، اجتماعی و اقتصادی بکارگیری انها و بسیاری دلایل دیگر اشاره نمود. تعدادی از میکروارگانیسم ها و توکسینهای مشتق از عوامل بیولوژیک به دلیل داشتن معیارهای یک عامل بیولوژیک جنگی یا تروریستی دارای پتانسیل کاربرد در جنگهای بیولوژیک و عملیات بیوتروریستی، به عنوان یک حربه جنگی یا جهت ترور، رعب و وحشت بوده و می توان با امکانات کم به شکل وسیع آنها را تولید نمود. پخش به شکل آئروسل چنین عواملی موجب آسیبهای جدی وگسترده به شکل مرگ و میر و ابتلاء در بین شهروندان عادی می گردد. اگر این عوامل بوسیله تروریستها در عملیات بیوتروریستی به کار گرفته شوند، باعث مختل شدن سیستم بهداشت عمومی و درمان شده و لذا آمادگیهای از پیش تبیین شده در برابر چنین حملاتی نیاز به آمادگیها در قبل از این بحران دار. کاربرد بخی از عوامل بیولوژیک مانند باسیلس آنتراسیس (سیاه زخم) ، سم بوتولینوم (مسمومیت کشنده بوتولیسم) ، یرسینیاپستیس (طاعون)، فرانسیسلاتولارنسیس(تولارمی) ، ویروس واریولا (آبله)، ویروسهای مولد تبهای خونریزی دهنده (همچون ابولا، ماربورگ) به دلایل متعدد در جنگ بیولوژیک و عملیات بیوتروریستی بیشتر مطمع نظر است. آزادسازی این چنین عواملی که شناسایی آنها در چند ساعت یا حتی چند روزه اول کاربرد، در خیلی از کشورها غیر ممکن است ، موجب آسیبهای جدی و ابتلاء و مرگ و میر فراوان در جامعه شده و بنابراین سیستم های امدادی و بهداشت عمومی به عنوان اولین خط مبارزه و پاسخ بایستی که از قبل دارای آمادگیهای لازم باشند. با آمادگیهای مناسب می توان طبیعت شیوع بیماریها و حدودآن را تعیین هویت نموده و ازاین طریق موجب محدود شدن تلفات و ابتلا گردید. خوشبختانه برای تعدادی از عوامل بیوتروریستی، درمان و پیشگری پزشکی وجود داشته و از این طریق می توان میزان مرگ و میر را تا حد زیادی کاهش داد. ملزومات پزشکی اعم از دارو واکسن، تدارکات و پرسنل متبحر و آموزش دیده، از اصول اساسی مبارزه با خوادث بیوتروریستی یا جنگهای بیولوژیک است اما در حوادث عظیم بیوتروریستی این امکانات مشخصا کفاف شرایط بحرانی را نمی دهد، لذا افزایش امکانات و آمادگیها در برابر حوادث بیوتروریستی یک امر مهم و حیاتی است . در این مقاله سعی شده تا راجع به آمادگیها در حوادث بیوتروریستی با توجه به ابعاد مختلف آن بحث گردد.