اصول طراحی معماری قرار گیری در خاک در اقلیم گرم و خشک با توجه به بافت سنتی شهر یزد و تاثیر آن در معماری آینده

شهر یزدیکی از نمونه های بارز شهرهای باستانی ایران زمین، اولین شهر خشت خام و دومین شهر تاریخی جهان بعد از ونیز ایتالیا است و به لحاظ بافت با ارزش، از درجه و رتبه بسیار بالایی برخوردار است. شهر یزد از دو بخش کلی تشکیل شده است که شامل بافت قدیم و بافت جدید می شود. بافت تاریخی این شهر با مساحت عرصه 743 هکتار و مساحت حریم5000 هکتار، در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.منطقه یزد از سرزمین های باستانی اقوام ایرانی و دارای میراث درخشانی از فرهنگ و تمدن کهن و ادوار مختلف تاریخی با قدمت سه هزار سال است و یکی از مراکز مهم فرهنگ و تمدن به شمار میرود.فضاهای زیرزمینی قدیمی ترین نوع سرپناه بشر محسوب می گردند که دارای پیشینه ای فراتر از اولین بناهای معمول ساخته شده بر زمین می باشند. استفاده نوین از این روش، به دنبال بحران انرژی در دنیا مطرح گردید. در پژوهش حاضر به روش توصیفی - تحلیلی به بررسی فضاهای زیرزمینی در معماری بومی اقلیم گرم و خشک ایران می پدازیم که هر یک با ویژگی های فنی و اجرایی خود به صورت عنصر اقلیمی در کنار سایر فضاها به کار گرفته شده است.قرارگیری وساخت وساز فضاهایی در زیر زمین جهت استفاده از ظرفیت حرارتی خاک در فصول مختلف سال نیز از دیگر فنون اقلیمی می باشد.دمای خاک در عمق های پایین تر از 6متر تقریبا پایداربوده از این رو به عنوان استقرار فضاهای تابستانه وزمستانه مورداستفاده قرار گرفته است.این فضاها در دل خاک توسط پوسته ضخیم زمین اطراف خود محافظت شده باعث می گردد که حرارت و گرمای خارج به سادگی به فضای زیرین نفوذ نکند ودر نتیجه درصد اتلاف انرژی کاهش خواهد یافت.استفاده از عمق زمین در معماری بومی ایران نمونه ها و کاربرد فراوان داشته است. آیا موقعیت آن در ترکیب کلی خانه درست پیش بینی شده است آیا نورگیری و تهویه آن کافی ست . آیا دسترسی به آن آسان است آبا فضای آن برای سکونت موقت کفایت میکند با استفاده از ویژگی های این نوع معماری بومی و بهره گیری ازنکات مثبت فضاسازی زیرزمینی به طراحیسازه های مدرن آینده و پاسخگویی به سوالات بالا می پردازیم و قادر به ساخت سازه هایی خواهیم بود که بیشتر طبقات آن زیر سطح زمین قرار گیرند.

Keywords:

اقلیم گرم و خشک , فضا های زیر زمینی , قرارگیری در خاک , طراحی مدرن شهری