پویش ساختار فضایی نظام شهری استان کرمان (90-1335)

ساختار فضایی نظام شهری، موقعیت و جایگاه شهرهای یک منطقه در ارتباط با سایر شهرهای آن منطقه را مشخص می­سازد. این پژوهش، با هدف دستیایی به شناخت تفاوت­ها و پیوندها، به بررسی پویش ساختار فضایی نظام شهری استان کرمان طی سال­های 1335 تا 1390 پرداخته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی، روش گردآوری داده ­ها اسنادی- کتابخانه­ای بوده و برای تجزیه و تحلیل داده­ها از شاخص­های توزیع نقطه ­ای، نزدیکترین همسایگی، پراکندگی موران و مدل کریستالر استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از پویش ساختار فضایی نظام شهری استان کرمان به سوی تمرکز و خوشه ­ای شدن گرایش دارد. از جمله عوامل موثر بر پیدایش چنین ساختار فضایی در نظام شهری استان ناشی از بسط روابط سرمایه ­داری و نابودی شیوه ­های تولید سنتی در روستا در دوره 1341 تا 1357، نامناسب بودن نظام بانکی، خروج شدید سرمایه از کشور، کاهش تولیدات اقتصادی، نارسایی در تعاملات بین ­المللی به دنبال تحریم اقتصادی و انتقال سرمایه­ های راکد به بخش خدمات، جنگ تحمیلی، تنش­های سیاسی کشور افغانستان، اختلاف سطح درآمدها بین شهر و روستا و همچنین اختلاف زیاد سطح زندگی بین جوامع روستایی و شهری، مهاجرت های گسترده روستائیان به شهرها می­باشد. اجرای سیاست تمرکز زدایی مداوم، تقویت شهرهای سیرجان، رفسنجان، بم و جیرفت، تقویت شهرهای کوچک با نگاه مدیریت فضای روستایی، ایجاد شهر یا شهرهای جدید در ناحیه مرکزی- جنوبی استان، تقویت سیستم حمل و نقل برون شهری به منظور گسترش ارتباط میان نقاط شهری استان و توجه به آمایش نظام فضایی شهری کشور می­تواند به حل مشکل تمرکز و الگوی خوشه ای در نظام شهری استان کرمان کمک نماید.

Keywords:

نظام شهری , ساختار فضایی , پراکندگی , تمرکز , استان کرمان