کنکاشی زبانی بر سوره ی فاتحه

زبان شناسی قرآن یکی از مباحث بحث برانگیزی است که همواره برای منکران قرآن کریم سختترین سلاح ادبی بوده و بر همین اساس محققان علوم قرآنی سعی بر بکارگیری این ابزار برای دفاع از حقانیت آن داشته اند. البته اگر این مهم قرآنی به صورت منسجم و دقیق مورد تجزیه و تحلیل واقع شود، هم می توان به راز و رمزهای جدیدی از این کلام بی مانند پی برد و همدست ردی بر ادعاهای بی اساس منکران کلام الهی زد، چرا که رد شبهات منکران کلام خدا تاکنون بیشتر از طریق روایات و تفسیرها و توجیهات فکری اندیشمندان اسلامی مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است و برخی از دانشمندان اسلامی بر اعجاز قرآن از نظر بلاغت آن یعنی فصاحت، استعاره، کنایه، مجاز و تشبیه تاکید دارند. اما پژوهشگران این نوشتار به دنبال این موضوع نیستند که صرفا فصاحت وبلاغت قرآن را در آیه های سوره ی حمد بنمایانند و از عذوبت و طلاقت آیات و سجع های آن سخن برانند، بلکه برآنند به طرز قرار گرفتن لغات، ترکیبات و اصطلاحات قرآنی براساس علم صرف و نحو، بلاغت و علم الدلاله بپردازند تا از این طریق بتوان پرده ها را تا حدودی کنار زد و به معانی نهفته در این کتاب بی نظیر دست یافت. بنابراین هدف اصلی این پژوهش درک بهتر و بیشتر از آیات سوره ی مورد نظر و پی بردن به معانی درست آن است. مقاله ی حاضر در صدد تبیین آیات سوره ی حمد به شیوه ی توصیفی – تحلیلی با الهام از منهج تفسیرهایی همچون الکشاف زمخشری و البحر المحیط ابو حیان اندلسی است. در این پژوهش پس از بررسی آیات سوره ی حمد براساس روش ذکر شده این نتیجه حاصل میشود که یک واژه از قرآن ممکن است حامل معانی مختلف باشد و نباید با دیدی تک بعدی آیات قرآن را بررسی نمود.

Keywords:

قرآن کریم , سوره ی حمد , تفسیر بیانی , زبان شناسی , زبان شناسی قرآن