تبیین ارزش های معماری اسلامی و چگونگی تجلی آن در کمال گرایی معماری مساجد معاصر

در جوامع اسلامی هنرهای مختلفی از جمله معماری، از مهم ترین تجلیات اصول اسلامی هستند که در این میان ازمهمترین این بناها، بررسی معماری مساجد می باشد که از دیرباز در معماری اسلامی نقش قابل توجهی ایفا کرده استبه گونه ای که می توان آن را عصاره و چکیده معماری هر نقطه از جهان اسلام دانست.با این وصف دیرگاهی است کهمعماری مسجد چه از لحاظ کالبد معماری و چه از لحاظ حفظ هویت ارزش های اسلامی دچار بحران و نقیصه هایجدی است.این پژوهش درصدد است به تبیین ارزش های اسلامی و چگونگی تجلی این ارزش ها در مساجد معاصر بطورخاص بپردازد. پرسش های پژوهش عبارتند از: آیا اصول ارزش های اسلامی با توجه به تغییرات شرایط زمانی در معماریمساجد معاصر متبلور شده اند و این اصول چه مفاهیمی را شامل می شوند و به چه شکلی در معماری این بناها تجلییافته اند بدین لحاظ با بررسی ارزش های اسلامی موثر بر معماری مساجد از جمله: (کمال گرایی، وحدت، عدالت وتناسب بنا، تزیینات و زیبایی، امنیت)، به نحوه تجلی آنها و چگونگی نمود این ارزش ها در معماری مساجد معاصرپرداخته شده است که از رهگذر بررسی چندین نمونه از مساجد معاصر جهان اسلام از جمله : مسجد شاه فیصل (پاکستان) مسجد جامع شهرک غرب (ایران)، مسجد شیخ زاید (امارات)، مسجد پاولودار (قزاقستان)، مسجدشاکرین (استانبول) ارائه و تکمیل شده است. در نتیجه با توجه به پژوهش حاضر، معماری مساجد یک دنیا شور وهیجان و یک سکوت و آرامش با شکوه را به نمایش می گذارد که نماینده ذوق سرشار زیبایی شناسی است که معمارمسلمان با توجه به آموزه ها و مضامین اسلامی سعی می کند کمال را در اثر معماری خود بروز دهد تا کمال خداوند رادر بنا تجلی بخشد.بدین لحاظ می توان گفت کالبد مسجد بسته به شرایط زمانی و مکانی می تواند فرم های مختلفیبگیرد ولی باید مراقب بود که ضرورت نوآوری بهانه بدعت گذاری و ارائه نمونه هایی که مطلقا عاری از هرگونه اصالتدینی و تاریخی است نشود.در چنین حالتی است که مساجد آینده می تواند نشاط اسلامی خود را حفظ کنند و معمارمسلمان نیز با حفظ اصول مبتنی بر حکمت نظری و عملی اسلام، علم و معرفت طراحی مسجد را فرا خواهد گرفت.

Keywords:

معماری , ارزش های اسلامی , معماری مساجد معاصر , حکمت نظری و عملی اسلام