رهیافتی به پیامدهای سیاست گذاری علم و فناوری در ایران بر اساس تحلیل اسناد بالادستی

 به طور عام بیش از چند دهه از عمر سیاست گذاری های کلان و برنامه ریزی های توسعه مبتنی بر این سیاست گذاری ها در ایران می گذرد اما به طور خاص سیاست گذاری در حوزه علم و فناوری سابقه ای حدودا دو دهه­ای دارد. برای اولین در برنامه توسعه سوم فصلی به توسعه علم و فناوری اختصاص داده شد. در طول این سال ها چندین سند بالادستی برای سیاست گذاری کلان در حوزه علم و فناوری (سند چشم انداز بیست ساله، نقشه جامعه علمی کشور و سیاست های کلی علم و فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری) تدوین و ابلاغ شده است. بعد از گذشت قریب دو دهه از سیاست گذاری ها متاسفانه نتایج و خروجی ها با آنچه انتظار می رفت تفاوت دارند. رتبه علمی ایران و برخی دیگر از شاخص­های مرتبط موید همین مطلب هستند. با عنایت به اینکه این پژوهش ازلحاظ ماهیت کاربردی، ازنظر نوع کمی و کیفی (آمیخته) و لذا روش تحلیل محتوای کیفی­-کمی استفاده شده است. جامعه آماری آن اسناد بالادستی در حوزه علم و فناوری است. با توجه به اینکه هدف اصلی این پژوهش شناسایی نوع/ روش سیاست گذاری علم و فناوری به منظور تحلیل پیامد­های حاصل از سیاست­گذاری­های مذکور بر توسعه کشور است، ضمن مطالعه مبانی نظری مرتبط با موضوع تحقیق، نسبت به شناسایی ابزارهای سیاست گذاری اقدام شده و سپس با تحلیل محتوای اسناد بالادستی در حوزه علم و فناوری سعی شده است که ارتباط میان شیوه سیاست­گذاری­های انجام شده با پیامدهای حوزه علم و فناوری را شناسایی نماییم. یافته ها نشان می دهند که وحدت رویه و نگاه منسجم استراتژیک بر سیاست گذاری ها حاکم نبوده است و پیامدها از عدم توازن در عرصه های عرضه و تقاضا رنج می برند.

Keywords:

علم و فناوری , ابزارهای سیاست گذاری علم و فناوری , تحلیل محتوا