بررسی نقش تحریم های تجاری و بحران اقتصادی جهانی بر صادرات زعفران ایران

زعفران یکی از مهم ترین محصولات صادراتی کشاورزی ایران است که در سال های اخیر نتوانسته جایگاه خود را در بازار جهانی حفظ و تقویت کند. دو پدیده تحریم های تجاری اتحادیه اروپا علیه ایران (2014-2006) و بحران اقتصادی جهانی (2009-2007) به ترتیب به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر اقتصاد و جریان تجاری ایران اثرگذار بوده اند. با توجه به روند نامعلوم تحریم های اتحادیه اروپا در خصوص لغو یا استمرار آن و احتمال بروز بحران اقتصادی جهانی جدید، هدف پژوهش پیش رو، افزون بر شناسایی مولفه های اثرگذار، ارزیابی نقش و میزان اثرگذاری این دو مولفه بر صادرات زعفران ایران است. بدین منظور، صادرات زعفران به شرکای تجاری در دوره 2014-2001 با استفاده از الگوی جاذبه و برآوردگر درستنمایی شبه بیشینه پوآسن مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج، متغیرهای اندازه اقتصاد، درآمد کشورهای واردکننده و موافقت نامه های تجاری اثری فزاینده و معنی دار و متغیرهای فاصله و تفاوت اقتصادی اثری کاهنده و معنی دار بر صادرات زعفران داشته اند. نتایج گویای اثر منفی و معنی دار تحریم های تجاری اتحادیه اروپا و بحران اقتصادی جهانی بر صادرات زعفران ایران است. به عبارتی سبد شرکای تجاری ایران به گونه ای است که بحران اقتصادی نقشی تعیین کننده بر صادرات زعفران دارد. از این رو، پیشنهاد می شود در تدوین برنامه راهبردی بلندمدت به منظور تقویت جایگاه ایران در بازار جهانی زعفران، نقش تحریم های تجاری و بحران اقتصادی و اهمیت آن دیده شود و متناسب با آن سبد بهینه ای از شرکای تجاری انتخاب شود.

Keywords:

الگوی جاذبه , برآوردگر درستنمایی شبه بیشینه پوآسن , بحران اقتصادی , تحریم اتحادیه اروپا , زعفران